Thiền Lâm tự

Lâu nay lòng cứ băn khoăn về chuyện Tây Ninh có hai ngôi chùa Thiền Lâm. Một ở khu phố 3, phường II, Thị xã, một chính là chùa Gò Kén, thuộc địa bàn xã Long Thành Trung, huyện Hoà Thành. Để phân biệt, sau này người ta thường gọi ngôi ở phường II là chùa Thiền Lâm cổ.

Chùa Thiền Lâm cổ phường 2, Thị xã.

Đọc lại sách Tây Ninh xưa và nay của tác giả Huỳnh Minh, được tái bản bởi NXB Thanh Niên năm 2001, thấy ông viết rằng: “Ngôi Thiền Lâm cổ tự có mặt ở đây trước hết. Rồi kế đến chùa Phước Lâm, Cổ Lâm, Long Sơn, Thanh Lâm, Quan Huế…”. Cũng theo sách này, chùa Phước Lâm (còn gọi là Vĩnh Xuân) được các vị sư tổ núi Bà xây dựng từ năm Nhâm Thân, 1871. Vậy mà Thiền Lâm cổ tự còn có trước, nghĩa là đã có tuổi trên 140 năm. Vậy mà giờ đây, Thiền Lâm cổ bỗng trở nên hiu hắt. Một là do chùa cũ đã sập đổ trong chiến tranh, đến nay còn chưa khôi phục được, ngoài một căn nhà cấp bốn dựng tạm lên để đặt tượng thờ. Hai nữa là do sức ép đô thị hoá nên các nhà cửa xung quanh chèn lấn, xây lầu làm cho khu nền chùa cũ càng như bị lút xuống trong một hẻm nhỏ của đường Trần Hưng Đạo. Một số pho tượng gỗ thời xa xưa nhưng bị hư hại ít nhiều do bom đạn hoặc thời gian đã được sư trụ trì cho xây một ngôi miếu nhỏ trên sân nền cũ, làm nơi chứa tạm. Tuy nhiên, do mái ngói khập khễnh nên chỉ che được nắng chứ không ngăn được nước thấm dột khi trời mưa lớn.

Lý do của việc xuất hiện chùa Thiền Lâm thứ hai, rút cuộc lại là thế này đây: “Ngôi Thiền Lâm tự thứ nhì ở Gò Kén ngày nay là do đệ tử ngài là hoà thượng Giác Hải sáng lập” (sách đã dẫn). Ngài ở đây chính là vị cao tăng không rõ thế danh và pháp danh; chỉ được người sau truyền tụng gọi là Yết Ma Lượng, người đã lập chùa Thiền Lâm cổ. Vậy mới có một con đường nhỏ của Thị xã mang tên Yết Ma Lượng từ thời trước 1975. Khi ngài mất (cũng không rõ năm nào) thì các đệ tử mới đem xác thân ngài an táng tại sân chùa Gò Kén, nay vẫn còn tháp mộ. Hẳn là khi ấy, chùa Gò đã được xây nên. Theo tư liệu chính thức mà chùa còn lưu giữ thì ngôi Thiền Lâm Gò Kén hiện được xây từ năm 1922, nhưng theo lời kể lại của các vị cao tăng thì nó đã được khởi sự với tranh tre lá ngay từ năm 1911. Đến năm 1922, hoà thượng Giác Hải mới quyên góp đủ tài lực xây chùa tương đối khang trang và kiên cố. Móng được xây bằng đá xanh chẻ tự Biên Hoà, gạch ngói gỗ Tây Ninh… trong một hình thức kiến trúc hoàn toàn mới mẻ: Chùa có tới 9 gian với ba nhịp nhà, nhưng quay đầu hồi ra phía trước làm mặt tiền chùa. Loại kiến trúc 9 gian dọc theo nhà như thế, sau này cũng là mô thức cơ sở để xây nên nhiều thánh thất Cao Đài.

Vào dịp Vu lan tháng 7 âm lịch vừa qua, chùa Thiền Lâm Gò Kén có tới mấy chuyện vui. Một là vị sư trẻ Thích Thiện Nghĩa đã được Tỉnh hội Phật giáo trao chức trụ trì. Ông thuộc thế hệ sư trẻ được đào tạo bài bản, có bằng đại học Phật giáo hẳn hoi, nên đã quy tụ được nhiều phật tử thành tâm về góp công của trùng tu tôn tạo. Hai là, trải qua hơn hai năm tiếp nhận chùa, sư Thích Thiện Nghĩa cũng đã trùng tu được ngôi chánh điện mà vẫn giữ được nguyên vẹn cấu trúc và hình dáng cũ. Ngoài ra, ông còn xây thêm được khu nhà phụ phía sau làm giảng đường, phòng trù, phòng khách khá khang trang. Bên cạnh đó, sư còn chăm chút sân chùa là đã tạo nên một vườn hoa kiểng quý.

Chùa Thiền Lâm Gò Kén.

Vậy là chùa Thiền Lâm thứ nhì, dường như đã được yên tâm nối dài đời sống vật chất và tâm linh. Kiểng chùa luôn đông vui, nhưng vẫn không bị mất đi vẻ thâm trầm vốn có của ngôi chùa có từ đầu thế kỷ 20. Vào trong chánh điện, ta vẫn ngỡ ngàng trước những pho tượng phật cổ cũng được chăm lo gìn giữ và phục chế. Trên hai hàng giá kệ hai bên, vẫn là các vị La Hán đứng ngồi với nhiều dáng vẻ, trầm tư mặc tưởng hoặc thư thái, hồn nhiên. Tất cả các vị đều được khoác bộ áo mới thếp vàng óng ánh. Nhiều pho tượng gỗ cổ xưa từng bị nứt toác nay cũng đã được trét trám lại cẩn thận.

Ngắm chùa Thiền Lâm đã được chăm chút chu đáo như thế, lại ngậm ngùi thay cho những pho tượng chùa Thiền Lâm cổ đang nằm trong ngôi miễu nhỏ chịu nắng mưa.

TRẦN VŨ