Nâng cao chất lượng nghị quyết QPPL của HĐND: Rõ chính kiến trong thẩm tra

Phải chịu trách nhiệm khi không bảo đảm chất lượng

Luật Ban hành văn bản QPPL năm 2015 đã bổ sung nhiều quy định mới về trình tự xây dựng, ban hành văn bản QPPL, như: Tách quy trình xây dựng chính sách với quy trình soạn thảo nghị quyết của HĐND cấp tỉnh. Trong đó, tập trung quy định về quy trình xây dựng chính sách; đổi mới quy trình xây dựng, ban hành văn bản QPPL của một số cơ quan, người có thẩm quyền khác; bổ sung nhiều quy định về việc tổ chức lấy ý kiến nhằm mở rộng dân chủ, tăng cường công khai, minh bạch trong xây dựng văn bản QPPL; tạo điều kiện thuận lợi cho người dân cũng như đối tượng chịu tác động của chính sách tham gia vào quá trình xây dựng văn bản QPPL.

Thường trực HĐND tỉnh Bình Phước họp liên tịch chuẩn bị tổ chức Kỳ họp thứ 4	Ảnh: Văn Nguyện

Luật cũng đã quy định cụ thể và nâng cao trách nhiệm các cơ quan, tổ chức, người có thẩm quyền tham gia vào quá trình xây dựng, ban hành văn bản QPPL, từ khâu lập đề nghị xây dựng văn bản, chủ trì, tham gia soạn thảo, lấy ý kiến, thẩm định, thẩm tra, chỉnh lý, trình dự án, dự thảo đến ban hành. Trong đó, quy định trong trường hợp dự thảo không bảo đảm về chất lượng, chậm tiến độ, không bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp, thống nhất của văn bản QPPL, người đứng đầu cơ quan, tổ chức chủ trì soạn thảo, thẩm định, trình, thẩm tra và cơ quan ban hành văn bản QPPL trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình phải chịu trách nhiệm về việc không hoàn thành nhiệm vụ và tùy theo mức độ mà bị xử lý theo quy định của pháp luật...

Lúng túng và bị động

Quá trình vận dụng vào thực tế, HĐND tỉnh Bình Phước nhận thấy một số khó khăn, vướng mắc. Đó là: Thời gian xây dựng nghị quyết quá dài, nếu bảo đảm đầy đủ theo quy trình từ khâu chuẩn bị tờ trình đề nghị xây dựng nghị quyết đến khi kỳ họp HĐND thông qua mất khoảng 140 ngày. Quy trình, thời gian thẩm tra dự thảo nghị quyết của các ban HĐND tỉnh rất ngắn. Các ban của HĐND tỉnh chỉ có 5 ngày để hoàn tất một quy trình thẩm tra trước khi trình kỳ họp HĐND tỉnh (chậm nhất là 15 ngày trước ngày khai mạc kỳ họp HĐND, cơ quan trình dự thảo nghị quyết phải gửi hồ sơ dự thảo nghị quyết đến ban của HĐND được phân công thẩm tra để thẩm tra. Báo cáo thẩm tra phải được gửi đến Thường trực HĐND chậm nhất 10 ngày trước ngày khai mạc kỳ họp HĐND).

Trước đây, trên cơ sở đề xuất của UBND tỉnh, tại kỳ họp cuối năm, HĐND tỉnh thông qua Nghị quyết về Chương trình xây dựng nghị quyết, tạo sự chủ động và thời gian nhiều hơn trong việc xây dựng, thông qua, ban hành nghị quyết năm sau của HĐND tỉnh. Nhưng theo Luật 2015, không còn quy định nội dung này; đồng thời, thời gian xây dựng nghị quyết khá dài nên việc xây dựng nghị quyết bị động, chất lượng có lúc, có nơi chưa thực sự được nâng cao.

Mạnh dạn nêu quan điểm

Từ thực tế đó, để nâng cao chất lượng soạn thảo, ban hành nghị quyết QPPL của HĐND tỉnh, trước hết cần tuân thủ nghiêm quy trình soạn thảo, ban hành nghị quyết. Tuy nhiên, để giảm thời gian, có thể rút ngắn thời gian đăng tải thông tin trên cổng thông tin điện tử. Các cơ quan chức năng Trung ương cần hướng dẫn thêm về quy trình ban hành văn bản QPPL của UBND tỉnh khi thực hiện theo nghị quyết của HĐND đã thông qua.

Để dự thảo nghị quyết có chất lượng, cơ quan chủ trì soạn thảo cần có kế hoạch, chủ động và lựa chọn người có tâm huyết, năng lực, trình độ chuyên môn sâu, am hiểu pháp luật, có kinh nghiệm để thực hiện. Đồng thời, trong thời gian xây dựng dự thảo cần quan tâm việc lấy ý kiến đối tượng chịu tác động của chính sách, tổ chức đối thoại trực tiếp về chính sách, lấy ý kiến các chuyên gia, nhà khoa học. Nếu trong quá trình soạn thảo dự thảo nghị quyết không làm tốt khâu này, chính sách sẽ không sát thực tiễn.

Khi họp liên tịch chuẩn bị nội dung, chương trình kỳ họp, Thường trực HĐND tỉnh phải thống nhất với UBND tỉnh quy định gửi dự thảo nghị quyết sớm cho ban thẩm tra, thời gian thẩm tra ít nhất phải từ 15 ngày trở lên (Luật quy định có 5 ngày là quá ít). Nội dung báo cáo thẩm tra phải đánh giá khách quan, chính xác, thẳng thắn, thể hiện rõ chính kiến của ban về nội dung dự thảo nghị quyết. Quá trình thẩm tra, nếu dự thảo nghị quyết chuẩn bị không đạt yêu cầu, các vấn đề quan trọng chưa đạt được sự thống nhất cao; quan điểm còn quá trái ngược nhau, ban HĐND nên mạnh dạn nêu ra các luồng ý kiến trái chiều đó, yêu cầu UBND tỉnh, các cơ quan chuyên môn tiếp thu chỉnh sửa hoặc chưa nên trình dự thảo nghị quyết ra HĐND tỉnh xem xét.

Sau khi nghị quyết của HĐND đã có hiệu lực thi hành, UBND ban hành quyết định (QPPL) để triển khai thực hiện, nếu không có nhiều nội dung thay đổi so với nghị quyết của HĐND thì không nhất thiết phải thực hiện lại toàn bộ quy trình, thủ tục như khi tiến hành xây dựng nghị quyết. Như vậy, sẽ giúp nghị quyết sớm được triển khai thực hiện hơn.