Hoạt động của hệ thống chính trị xã, phường, thị trấn (gọi tắt là xã) hiện tại được vận hành bởi đội ngũ cán bộ, công chức xã và những người hoạt động không chuyên trách. Số lượng biên chế cán bộ phụ thuộc vào xã thuộc loại I, II hoặc III. Tuy nhiên, dù xã có thuộc loại nào thì về cơ bản số lượng những người hoạt động không chuyên trách (gọi tắt là cán bộ không chuyên trách) lúc nào cũng chiếm trên 60% của đội ngũ cán bộ xã. Có thể nói, hoạt động của hệ thống chính trị cơ sở sẽ không hoạt động nhịp nhàng, hiệu quả khi thiếu sự đóng góp công sức vào kết quả hoạt động của cán bộ không chuyên trách. Tuy nhiên, về chế độ đối với những người này chỉ là chế độ phụ cấp (không phải là chế độ lương) và được hỗ trợ một phần đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện, nhìn chung tùy thuộc vào vị trí công tác, cán bộ không chuyên trách ở xã có mức phụ cấp từ 1,3 đến 1,9 triệu đồng/tháng. Ngoài ra những năm gần đây, UBND tỉnh có chính sách hỗ trợ phụ cấp theo trình độ chuyên môn cho cán bộ không chuyên trách (trừ LLDQ và cán bộ ấp), cụ thể trình độ cao đẳng được trợ cấp 300 ngàn đồng, Đại học được 500 ngàn đồng/tháng. Thế nhưng sự hỗ trợ đó chỉ phần nào thể hiện sự quan tâm chia sẻ của chính quyền đối cán bộ không chuyên trách, còn đối với cuộc sống họ còn gặp nhiều khó khăn. Tiếp xúc với cán bộ không chuyên trách cơ sở, họ thường nhắc đến câu nói “Đảng, nhà nước giao phó” để nói về công việc mà họ đang làm, ở đây không bàn về nghĩa đen mà đang nói đến nghĩa bóng, đặc biệt là cấp phó ở các tổ chức chính trị -xã hội, câu nói ngụ ý tuy họ chỉ mang danh là cán bộ không chuyên trách nhưng họ được cùng với thủ trưởng đảm nhận nhiệm vụ và cố gắng thực hiện hoàn thành công việc, họ hoàn toàn xứng đáng nhận chế độ tương xứng với công sức của mình, nhưng hiện tại quy định về chế độ, chính sách còn nhiều bất cập!
Thực tế, ở xã có những cán bộ không chuyên trách công tác hơn 20 năm, có nhiều thành tích xuất sắc trong nhiều năm liền, thậm chí hơn hẳn những cán bộ chuyên trách, công chức, hiện nay,đã lớn tuổi nhưng khi xin nghỉ việc thì không được chế độ gì (vì có giai đoạn cán bộ không chuyên trách được hỗ trợ đóng
BHXH, sau đó cắt, nay lại hỗ trợ đóng BHXH tự nguyện, tổng thời gian đóng chỉ trên dưới 10 năm, họ chỉ nhận được nhận BHXH 01 lần)
Hiện nay, với chủ trương và quyết tâm cao của Đảng, Ban chấp hành Trung Ương Đảng đã ban hành Nghị quyết hội nghị Trung ương 6 (khóa XII), trong đó xác định mục tiêu, giải pháp thực hiện việc tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả. Việc sắp xếp, tổ chức lại bộ máy của hệ thống chính trị ở cơ sở cũng sẽ được tiến hành thực hiện, và rồi ít nhiều đội ngũ cán bộ cơ sở sẽ được tinh giảm, trong đó có không ít người là cán bộ không chuyên trách. Chủ trương đúng đắn của đảng và việc quyết tâm thực hiện của chính quyền địa phương sẽ góp phần tổ chức lại bộ máy tinh gọn, hiệu quả và giảm chi ngân sách nhà nước. Trong thời gian chờ đợi đề án thực hiện Nghị quyết thì những cán bộ không chuyên trách ở cơ sở, họ vẫn tiếp tục tận tụy với công việc của mình, tiếp tục cống hiến, tiếp tục vượt qua khó khăn của bản thân, gia đình để vì sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc trong thời đại mới. Vì vậy, phải chăng hằng năm chúng ta cần có một ngày nào đó để tri ân thăm hỏi động viên, tuyên dương, khen thưởng và ghi nhận những đóng góp của họ - Những người hoạt động không chuyên trách. Có thể là “Ngày vì những người hoạt động không chuyên trách”.
Hữu Dư (HĐND xã Bến Củi)