Đổi mới, sáng tạo hơn nữa trong hoạt động giám sát

Giám sát là một kênh kiểm soát quyền lực nhà nước, là chức năng cơ bản và quan trọng của QH và HĐND. Chính vì thế, tôi đánh giá cao việc tổ chức Hội nghị Kinh nghiệm tổ chức thực hiện Luật Hoạt động giám sát của QH và HĐND năm 2015. Đây sẽ là dịp để các đại biểu nhận thức sâu sắc hơn các quy định của Luật, được chia sẻ kinh nghiệm, phát hiện những khó khăn, bất cập, hạn chế, đồng thời có kiến nghị đề xuất với UBTVQH, Chính phủ tiếp tục có giải pháp thực thi hiệu quả hơn Luật Hoạt động giám sát của QH và HĐND. Tin tưởng rằng, Hội nghị này sẽ là diễn đàn để Thường trực, các ban và mỗi đại biểu HĐND trao đổi, học hỏi kinh nghiệm về những cách làm hay, những giải pháp tốt góp phần nâng cao chất lượng, hiệu lực, hiệu quả hoạt động giám sát của HĐND trong khu vực Trung du và miền núi phía Bắc.

Qua báo cáo tổng hợp kết quả hoạt động của HĐND các tỉnh, thành năm 2016 và các tham luận gửi tới Hội nghị của các địa phương cho thấy các đồng chí đã tập trung nghiên cứu, nghiêm túc thực hiện các quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Luật Hoạt động giám sát của QH và HĐND năm 2015. Trong tổ chức và thực hiện hoạt động giám sát, các địa phương đã bám sát chủ trương lãnh đạo của cấp ủy, quy định của pháp luật và thực tiễn địa phương lựa chọn trúng những nội dung được cử tri, dư luận và nhiều đại biểu quan tâm để tổ chức giám sát, chất vấn; kết quả giám sát đã được Thường trực HĐND các tỉnh tổng hợp, báo cáo với cấp ủy, được cấp ủy đánh giá cao và ban hành kết luận để chỉ đạo các đơn vị nghiêm túc thực hiện... Với mục đích tất cả hoạt động của cơ quan công quyền đều hướng tới cơ sở, hướng tới lợi ích của Nhân dân, bảo đảm hoạt động quản lý nhà nước trên địa bàn được thông suốt, hiệu quả, đúng quy định của pháp luật, hoạt động của HĐND các tỉnh, thành phố trong cả nước nói chung và các tỉnh khu vực đang từng bước góp phần làm thay đổi nhận thức về vị trí, vai trò của cơ quan dân cử, cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương.

Bên cạnh những kết quả đạt được, hoạt động của HĐND nói chung, hoạt động giám sát nói riêng vẫn còn có những hạn chế và từng địa phương đã nhận ra. Một trong những nguyên nhân do Luật Hoạt động giám sát của QH và HĐND đã có hiệu lực thi hành từ ngày 1.7.2016 nhưng vẫn còn một số quy định của Luật chưa được hướng dẫn thực hiện kịp thời, như: Chưa quy định rõ các vấn đề liên quan đến quy trình tổ chức, tiến hành cuộc giám sát của tổ đại biểu (thẩm quyền ra quyết định thành lập đoàn giám sát, quy trình giám sát, báo cáo sau giám sát, người ký các văn bản giám sát, con dấu được sử dụng...); quy định số lượng, thời gian, quy trình phiên họp và giải trình giữa 2 kỳ họp của Thường trực HĐND...

Toàn cảnh Hội nghị	Ảnh: Khánh Duy

Để tiếp tục thực hiện tốt chức năng giám sát của HĐND trong thời gian tới, tôi đề nghị các đồng chí quan tâm thực hiện tốt một số vấn đề sau:

Thứ nhất, trên cơ sở bám sát chương trình, kế hoạch giám sát của QH, UBTVQH, các cơ quan của QH về những nội dung, vấn đề sẽ triển khai giám sát trên địa bàn, Thường trực HĐND các tỉnh cần tiếp tục đổi mới và chủ động, sáng tạo hơn nữa trong hoạt động giám sát, có sự phối hợp chặt chẽ với Trung ương, bảo đảm không chồng chéo về thời gian, địa điểm cũng như nội dung, đối tượng giám sát. Mặt khác, Thường trực HĐND cần phát huy vai trò chỉ đạo, điều hòa, phối hợp giữa các ban, tổ đại biểu HĐND trong việc xây dựng kế hoạch giám sát, thời điểm giám sát, phát huy sự chủ động, sáng tạo của các cơ quan trong việc triển khai thực hiện nhiệm vụ.

Thứ hai, công tác giám sát sẽ kém hiệu quả nếu các kiến nghị sau giám sát không được các cơ quan tiếp thu và nghiêm túc thực hiện. Vì vậy, Thường trực, các ban HĐND cần tăng cường hơn nữa công tác giám sát, đôn đốc việc thực hiện kết luận giám sát của các đối tượng giám sát, cần thiết tổ chức tái giám sát và đề nghị cơ quan có thẩm quyền có biện pháp xử lý đối với trường hợp không nghiêm túc thực hiện kết luận giám sát. Liên quan đến vấn đề này, kinh nghiệm của Thường trực HĐND tỉnh Sơn La cho thấy nếu cấp ủy, nhất là đồng chí Bí thư cấp ủy quan tâm, trực tiếp chỉ đạo việc thực hiện các kiến nghị sau giám sát của HĐND thì kết quả giám sát không những góp phần tích cực vào việc tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, tạo sự chuyển biến thực sự ở địa phương mà còn nâng cao vai trò, vị thế  của HĐND.

Thứ ba, Thường trực HĐND tỉnh cần chú trọng hướng dẫn hoạt động giám sát của tổ đại biểu HĐND tỉnh, huyện; định kỳ tổ chức hội nghị giao ban trao đổi kinh nghiệm hoạt động, trả lời hướng dẫn đối với hoạt động của Thường trực, các ban, tổ đại biểu HĐND huyện, thị xã, thành phố; yêu cầu HĐND cấp huyện tích cực hướng dẫn, tập huấn kỹ năng hoạt động đối với các Ban HĐND cấp xã.

Thứ tư, Thường trực HĐND các tỉnh cần quan tâm đến công tác bồi dưỡng kiến thức pháp luật, kỹ năng hoạt động nói chung, kỹ năng giám sát có tính chuyên sâu nói riêng cho các đại biểu, nhất là đối với các đại biểu chuyên trách và đại biểu HĐND tham gia ứng cử lần đầu. Đồng thời, hàng năm HĐND cần đánh giá việc thực hiện nhiệm vụ đại biểu, coi đây là một trong những tiêu chí đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ chính trị của đại biểu và là căn cứ quan trọng phục vụ công tác xây dựng quy hoạch cán bộ của địa phương.

Thứ năm, trong thời gian tới UBTVQH sẽ xây dựng Quy chế hoạt động giám sát của HĐND và gửi xin ý kiến của HĐND các cấp, đề nghị các đồng chí tích cực tham gia góp ý để khi Quy chế được ban hành phù hợp với thực tiễn, sớm đi vào cuộc sống.

Một lần nữa, tôi xin chúc các đồng chí đại biểu các cơ quan Trung ương, các quý vị đại biểu và các đồng chí tham dự hội nghị lời chúc sức khỏe, hạnh phúc, thành công. Chúc HĐND các tỉnh trong khu vực thời gian tới tiếp tục thực hiện tốt nhiệm vụ, xứng đáng là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của nhân dân.