Yêu cầu rõ lộ trình thực hiện

Kết thúc phiên chất vấn, HĐND tỉnh Long An ban hành Nghị quyết về phiên chất vấn và trả lời chất vấn, yêu cầu nội dung thực hiện phải bảo đảm chất lượng, lộ trình rõ ràng. Chính vì vậy, hoạt động chất vấn ngày càng thực chất, thực quyền.

Phát huy vai trò đại biểu

Dù luật không quy định, nhưng để công tác chuẩn bị phiên chất vấn được chủ động, chất lượng, trước kỳ họp khoảng 20 ngày, Thường trực HĐND tỉnh có công văn đề nghị đại biểu HĐND tỉnh quan tâm, tham gia gửi trước câu hỏi, để UBND tỉnh, các ngành chức năng nghiên cứu, chuẩn bị chu đáo trong quá trình trả lời. Cách làm này vừa thể hiện tính thống nhất, vừa tạo ra những “nhân tố mới”, có tính luân phiên tham gia chất vấn; mặt khác, nội dung chất vấn được cân nhắc, thảo luận chặt chẽ, tăng trách nhiệm của người chất vấn - với cử tri, với tập thể HĐND. Bên cạnh đó, nhằm tăng tính tích cực, chủ động tham gia chất vấn của đại biểu, Thường trực HĐND tỉnh còn đưa vào thang điểm thi đua hàng năm về hoạt động HĐND để đại biểu, tổ đại biểu HĐND tỉnh quan tâm, thể hiện tinh thần trách nhiệm trước cử tri và nhân dân.

Từ cách làm trên, hoạt động chất vấn tại kỳ họp của HĐND tỉnh được nhiều đại biểu tham gia tích cực, chủ động. Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, HĐND tỉnh Long An đã tổ chức 3 phiên chất vấn tại kỳ họp HĐND, với 37 câu chất vấn của 31 đại biểu.

Đại biểu chất vấn tại Kỳ họp thứ 8, HĐND tỉnh Long An Ảnh: T. Xuân

Chọn nội dung thật sự bức xúc

Phiên chất vấn tại kỳ họp HĐND sôi động hay không là ở việc chọn nội dung chất vấn có trọng tâm, trọng điểm, những vấn đề phải thật sự bức xúc. Trong nhiều vấn đề có thể lựa chọn, đại biểu cần tập trung vào những nội dung thấy bức xúc nhất, các vấn đề liên quan đến lĩnh vực chuyên môn của mình, vì đây là một lợi thế giúp đại biểu có thể phản ứng nhanh hơn với các diễn biến trong quá trình thực hiện quyền chất vấn. Nội dung chất vấn phải đầy đủ, chính xác, thông tin được kiểm chứng, tìm hiểu kỹ. Câu hỏi không nên dài dòng mà sát với thực tiễn, đi thẳng vào vấn đề và đặc biệt là phải mang tính thời sự.

Cùng với chọn vấn đề, việc xác định đối tượng có trách nhiệm trả lời chất vấn có đáp ứng được mong đợi của đại biểu, của người dân hay không rất quan trọng. Đại biểu cần nắm rõ chức năng, nhiệm vụ và thẩm quyền giải quyết của từng ngành, từng cấp và xác định vấn đề đó có xuất phát từ nguyên nhân chủ quan hay không.

Sáng tỏ vấn đề với tính xây dựng cao

 Bên cạnh chất vấn tại các kỳ họp, Thường trực HĐND tỉnh còn tổ chức các phiên chất vấn và trả lời chất vấn tại phiên họp giữa 2 kỳ họp, được phát sóng trực tiếp về các nội dung: Nâng cao chất lượng khám chữa bệnh tại các cơ sở y tế công lập và bảo đảm an toàn thực phẩm; công tác thụ lý, xét xử, giải quyết các vụ án của Tòa án; công tác quản lý nhà nước trên lĩnh vực điện lực. Qua đó, góp phần tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, khắc phục hạn chế trong quá trình thực hiện nhiệm vụ; tuyên truyền, định hướng cho cử tri và nhân dân để có sự đồng thuận trong quá trình phát triển KT - XH của địa phương.

Thời gian dành cho hoạt động chất vấn thường được HĐND tỉnh Long An chọn vào buổi sáng ngày cuối kỳ họp. Trước khi diễn ra phiên chất vấn, Thường trực HĐND tỉnh tổ chức họp với UBND tỉnh và các ngành liên quan để thống nhất nội dung chất vấn. Thường các nội dung trả lời trực tiếp trên hội trường là những vấn đề bức xúc từ thực tế, đòi hỏi UBND tỉnh, các ngành phải giải trình rõ cho đại biểu, cử tri và nhân dân biết, nhất là lộ trình, tiến độ thực hiện, như: Công tác bảo vệ môi trường, xử lý nước thải trong các khu, cụm công nghiệp; xử lý rác thải sinh hoạt; quản lý đất đai và trật tự xây dựng ở nông thôn; bồi thường, hỗ trợ tái định cư, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho người dân trong vùng dự án... Qua đó, đã tạo nên niềm tin lớn của cử tri đối với chính quyền và đại biểu dân cử.

Từng vấn đề chất vấn được xem xét thấu đáo, đại biểu khi trình bày nội dung chất vấn luôn hướng đến xác định trách nhiệm của chủ thể trả lời. Cách đặt vấn đề đi thẳng vào nội dung trên tinh thần xây dựng, tôn trọng lẫn nhau. Phương pháp trình bày phải mạch lạc, rõ ràng, dễ hiểu. Bên cạnh đó, việc lựa chọn ngôn ngữ đối thoại, sử dụng giọng nói, ngôn ngữ cơ thể hiệu quả có thể làm nội dung trình bày trở nên sinh động hơn. Nếu người trả lời giải trình chưa rõ, đại biểu tiếp tục tranh luận, truy vấn nhằm làm sáng tỏ vấn đề với tính xây dựng cao, tìm ra giải pháp khả thi, hữu hiệu.     

Bảo đảm thực chất

Phiên chất vấn tại các kỳ họp HĐND tỉnh Long An đều diễn ra dân chủ, thẳng thắn, phát huy được trí tuệ, trách nhiệm; vừa sinh động, bảo đảm nghiêm túc. Trong điều hành, chủ tọa luôn linh hoạt, gợi mở và tạo điều kiện để nhiều đại biểu tham gia truy vấn; yêu cầu thủ trưởng các cơ quan liên quan tham gia trao đổi, trả lời làm rõ những vấn đề liên quan, lĩnh vực phụ trách. Chủ tọa điều hành luôn hướng vào trọng tâm vấn đề; có chính kiến, quan điểm cụ thể, công tâm, khách quan đối với từng nội dung chất vấn và trả lời.

Kết thúc phiên chất vấn, HĐND tỉnh ban hành Nghị quyết về phiên chất vấn và trả lời chất vấn, nhằm tăng hiệu lực mang tính quy phạm để người trả lời thực hiện nghiêm túc lời hứa của mình. Nghị quyết yêu cầu nội dung thực hiện phải bảo đảm chất lượng với lộ trình rõ ràng. Từ đó, làm cơ sở để cơ quan chịu trách nhiệm về lời hứa của mình khi triển khai thực hiện các cam kết, có báo cáo kết quả tại kỳ họp lệ tiếp theo; cũng là cơ sở để HĐND, cử tri theo dõi, giám sát kết quả thực hiện. Chính vì vậy, hoạt động chất vấn của HĐND tỉnh ngày càng thực chất, thực quyền.