THAM LUẬN CỦA BAN PHÁP CHẾ HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN TỈNH

Kính thưa các vị đại biểu!

Thưa toàn thể Hội nghị,

Trước tiên, thay mặt Ban Pháp chế Hội đồng nhân dân tỉnh tôi xin gửi tới các đồng chí Thường trực HĐND tỉnh, lãnh đạo chuyên trách các Ban HĐND tỉnh, Thường trực, lãnh đạo các Ban, lãnh đạo Văn phòng HĐND-UBND các huyện, thị xã, thành phố về dự hội nghị lời chúc sức khỏe, hạnh phúc, chúc Hội nghị thành công tốt đẹp.

Được sự phân công của Thường trực HĐND tỉnh, Ban Pháp chế HĐND tỉnh xin chia sẻ “Một số kinh nghiệm trong tham mưu Thường trực Hội đồng nhân dân xem xét, giám sát kết quả thực hiện nghị quyết, kết luận, kiến nghị qua giám sát, chất vấn, giải trình của Hội đồng nhân dân, Thường trực Hội đồng nhân dân, Ban của Hội đồng nhân dân, Tổ đại biểu Hội đồng nhân dân và đại biểu Hội đồng nhân dân”

  Kính thưa quý vị đại biểu,

Trong những năm qua, nhất là từ đầu nhiệm kỳ đến nay, chất lượng tham mưu HĐND tỉnh, Thường trực HĐND tỉnh và các Ban HĐND tỉnh thực hiện chức năng giám sát ngày càng được quan tâm, chú trọng, đã phát huy được vai trò, vị trí, trách nhiệm của cơ quan dân cử. Có thể thấy rằng Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội – HĐND và các văn bản hướng dẫn thi hành, nhất là Nghị quyết 594/UBTVQH đã tạo cơ sở pháp lý quan trọng để HĐND thực hiện tốt chức năng giám sát nói chung, trong đó giám sát kết quả thực hiện nghị quyết, kết luận, kiến nghị qua giám sát, chất vấn, giải trình của Hội đồng nhân dân, Thường trực Hội đồng nhân dân, Ban của Hội đồng nhân dân, Tổ đại biểu Hội đồng nhân dân và đại biểu Hội đồng nhân dân ngày càng thuận lợi hơn, chất lượng, hiệu quả của hoạt động này ngày càng được nâng cao góp phần cụ thể hoá những chủ trương chính sách của địa phương đi vào thực tế cuộc sống đáp ứng được yêu cầu và nguyện vọng của cử tri.

Nhằm đánh giá tính đầy đủ, kịp thời của việc ban hành văn bản triển khai thực hiện các nghị quyết, kết luận, kiến nghị qua giám sát, chất vấn, giải trình từ đầu nhiệm kỳ 2021-2026 đến nay cũng như đánh giá trách nhiệm của các cơ quan, địa phương có liên quan trong việc tổ chức thực hiện các nội dung trên. Mặt khác, qua giám sát, kịp thời đôn đốc Ủy ban nhân dân (UBND) tỉnh, các sở, ngành, địa phương thực hiện có hiệu quả các Nghị quyết do HĐND tỉnh ban hành, các kết luận, kiến nghị qua giám sát, chất vấn, giải trình của của Hội đồng nhân dân, Thường trực Hội đồng nhân dân, Ban của Hội đồng nhân dân, Tổ đại biểu Hội đồng nhân dân và đại biểu Hội đồng nhân dân. Đồng thời cũng nắm bắt những khó khăn, tồn tại, hạn chế, vướng mắc, chồng chéo, hết hiệu lực hoặc không còn phù hợp với tình hình phát triển kinh tế - xã hội để phối hợp trình HĐND tỉnh điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ hoặc kiến nghị cơ quan có thẩm quyền kịp thời bãi bỏ, thay thế, bổ sung các quy định pháp luật có liên quan nhằm bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp, thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật và phù hợp với tình hình phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương.

Kính thưa hội nghị,

Xuất phát từ yêu cầu thực tế và quy định của pháp luật, Thường trực HĐND tỉnh nhận thấy cần thiết phải tiến hành giám sát toàn diện kết quả triển khai thực hiện tất cả các nghị quyết của Hội đồng nhân dân, các kết luận, kiến nghị qua giám sát, giải trình, chất vấn từ đầu nhiệm kỳ đến nay (Quyết định số 31/QĐ-HĐND ngày 17/02/2023 của Thường trực Hội đồng nhân dân (HĐND) tỉnh về việc thành lập Đoàn giám sát và Kế hoạch số 336/KH-HĐND ngày 17/02/2023 của Đoàn giám sát) theo đó giao Ban Pháp chế chủ trì phối hợp với Ban Kinh tế - Ngân sách, Ban Văn hoá - Xã hội và Văn phòng Đoàn ĐBQH và HĐND tỉnh tham mưu Thường trực HĐND tỉnh tiến hành giám sát chuyên đề về việc triển khai thực hiện các Nghị quyết, kết luận, kiến nghị qua giám sát, chất vấn, giải trình của Hội đồng nhân dân, Thường trực Hội đồng nhân dân, Ban của Hội đồng nhân dân, Tổ đại biểu Hội đồng nhân dân và đại biểu Hội đồng nhân dân đã ban hành từ đầu nhiệm kỳ 2021-2026 đến tháng 3/2023. Được thực hiện cụ thể qua các bước sau:

1, Trước tiên, Ban Pháp chế HĐND tỉnh chủ trì phối hợp với Văn phòng Đoàn ĐBQH và HĐND tỉnh rà soát, thống kê tất cả các Nghị quyết, kết luận, kiến nghị qua giám sát, chất vấn, giải trình từ đầu nhiệm kỳ 2021-2026 đến tháng 3 năm 2023 (khoản 1, Điều 26 – NQ 594 quy định: chậm nhất là 30/3 và 30/8 hằng năm, cơ quan tham mưu HĐND các cấp tổng hợp kết quả thực hiện nghị quyết, kết luận, kiến nghị qua giám sát báo cáo với Thường trực HĐND cùng cấp).

 Qua rà soát trong kỳ giám sát, HĐND tỉnh đã tổ chức 10 kỳ họp, thông qua và ban hành 202 nghị quyết. Trong đó, UBND tỉnh trình HĐND tỉnh ban hành 169 nghị quyết (87 nghị quyết cá biệt, 15 nghị quyết về nhân sự, 67 nghị quyết quy phạm pháp luật). Bên cạnh đó, các cơ quan của HĐND tỉnh đã thực hiện 19 cuộc giám sát chuyên đề và 05 phiên giải trình (trong đó, HĐND tỉnh tổ chức 02 cuộc giám sát, Thường trực HĐND tỉnh tổ chức 03 cuộc giám sát và 05 phiên giải trình, các Ban của HĐND tỉnh tổ chức 09 cuộc giám sát). Qua đó đã ban hành tổng cộng 301 kiến nghị, (gồm 43 kiến nghị của Thường trực HĐND tỉnh và 258 kiến nghị của các Ban HĐND tỉnh) đã được chuyển đến UBND tỉnh và các sở, ngành liên quan báo cáo kết quả thực hiện kiến nghị.

2, Bước triển khai kế hoạch giám sát (ở bước này chú trọng khâu xây dựng đề cương giám sát, đảm bảo đầy đủ các nội dung, thông tin, số liệu, thời gian, khó khăn vướng mắc, đề xuất, kiến nghị…) làm cơ sở để thực hiện tốt các bước tiếp theo.

3, Bước thu thập thông tin: Ban Pháp chế chủ trì phối hợp cùng các Ban HĐND tỉnh tiến hành rà soát, nắm thông tin việc triển khai thực hiện các nghị quyết, kết luận, kiến nghị qua giám sát, chất vấn, giải trình thông qua báo cáo, hội nghị, văn bản đã đăng tải trên cổng thông tin điện tử, đơn thư khiếu nại, tố cáo, kiến nghị cử tri… thể hiện bằng nhiều hình thức cụ thể, kịp thời gửi tài liệu, dữ liệu đến từng thành viên đoàn khảo sát chủ động nghiên cứu, nắm bắt đầy đủ các thông tin có liên quan.

Qua rà soát, thu thập thông tin, tổng hợp báo cáo của các đơn vị cho thấy hầu hết các nghị quyết, kết luận, kiến nghị đều đã được chỉ đạo và triển khai thực hiện. Tuy nhiên, trong số các nghị quyết, kiến nghị đã và đang thực hiện thì có 63 Nghị quyết và 29 kiến nghị còn nội dung cần quan tâm làm rõ hoặc chậm triển khai, 23 kiến nghị chưa đến thời hạn báo cáo tại thời điểm rà soát theo yêu cầu, còn lại 20 nghị quyết và 34 kiến nghị được rà soát trong kỳ giám sát này.

4, Bước khảo sát, trên cơ sở đánh giá các thông tin đã tổng hợp, thu thập được từ các bước ban đầu, Ban Pháp chế tiếp tục tham mưu Thường trực HĐND tỉnh thành lập 04 Đoàn khảo sát, làm việc trực tiếp đối với các sở, ngành tỉnh, huyện; UBND cấp huyện, cấp xã (tuỳ nội dung mà chọn đối tượng khảo sát cho phù hợp) chủ yếu là để thu thập thông tin phản hồi của các cơ quan, cá nhân, tổ chức chịu sự tác động trực tiếp của các nghị quyết để nắm bắt tình hình, những vướng mắc, bất cập trong quá trình triển khai thực hiện. Chú trọng khâu ghi lại hình ảnh, dữ liệu trong quá trình khảo sát làm cơ sở phục vụ cho buổi giám sát trực tiếp.

5, Bước giám sát trực tiếp (theo khoản 2, Điều 26 –NQ 594): tham mưu Thường trực HĐND tỉnh tổ chức giám sát trực tiếp UBND tỉnh và các sở ngành có liên quan. Để buổi giám sát đạt yêu cầu, hiệu quả, sau khi khảo sát xong, Ban Pháp chế thực hiện tốt khâu chuẩn bị như:

+ Báo cáo kết quả triển khai thực hiện, tiến độ triển khai thực hiện các nội dung theo đề cương giám sát;

+ Báo cáo kết quả khảo sát thực tế; những tồn tại, hạn chế, khó khăn vướng mắc đối với từng nội dung cụ thể, có phụ lục kèm theo;

+ Dự thảo các nội dung chưa thống nhất giữa báo cáo kết quả thực hiện của đơn vị giám sát và kết quả khảo sát, thu thập thông tin thực tế;

+ Ban dự thảo một số nội dung cơ bản kết luận giám sát, trong đó nêu bật kết quả đạt được, hạn chế, bất cập, kiến nghị đối với từng nội dung, đối tượng cụ thể.

          Tại buổi giám sát, thành viên đoàn giám sát đặt ra các vấn đề chưa thống nhất, còn vướng mắc hạn chế bất cập… qua khảo sát, thu thập, tổng hợp, ý kiến cử tri,…. để đơn vị giám sát giải trình làm rõ từng nội dung, xác định cụ thể trách nhiệm cơ quan, đơn vị trong quá trình triển khai tổ chức thực hiện.

Qua đó, Thường trực Hội đồng nhân dân thảo luận, xem xét, quyết định việc ban hành kết luận về việc thực hiện nghị quyết, kết luận, kiến nghị giám sát hoặc báo cáo Hội đồng nhân dân (Điểm e, khoản 2 Điều 26 – NQ 594)

6, Bước kết luận: ở bước này, nếu Thường trực HĐND thống nhất ban hành kết luận giám sát, thì đồng chí chủ trì kết luận cụ thể các nội dung: đánh giá kết quả việc thực hiện nghị quyết, kết luận, kiến nghị giám sát và trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan chịu sự giám sát; những yêu cầu cụ thể đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan, trong đó nêu rõ yêu cầu thực hiện, thời hạn thực hiện; biện pháp xử lý nếu tiếp tục không thực hiện hoặc thực hiện không đúng yêu cầu đối với những vấn đề đã kết luận, kiến nghị (khoản 3 Điều 26 – NQ 594).

Ngược lại nếu Thường trực thống nhất báo cáo HĐND thì Ban Pháp chế tiếp tục tham mưu tổng hợp báo cáo diễn biến quá trình theo dõi, đôn đốc, giám sát của các Ban, của Thường trực HĐND để báo cáo tại kỳ họp HĐND theo quy định tại Điều 27 – NQ 594.

7, Bước cuối cùng, Ban Pháp chế tiếp tục hoàn chỉnh thông báo kết luận trình ký phát hành, công khai đăng tải kết quả giám sát bằng nhiều hình thức phù hợp, ứng dụng công nghệ thông tin, số hoá, liên thông dữ liệu phục vụ hiệu quả công tác giám sát, theo dõi, đốc đốc việc thực hiện….theo quy định (Điều 28, Điều 29 –NQ 594). Đồng thời tiếp tục theo dõi, đôn đốc các cơ quan, đơn vị có trách nhiệm thực hiện các nội dung kết luận sau giám sát, thường xuyên báo cáo tiến độ, kết quả thực hiện với Thường trực HĐND tỉnh).

Kính thưa Hội nghị, qua giám sát chuyên đề Thường trực HĐND tỉnh ghi nhận một số kết quả cơ bản như sau: trong tổng số 116 nghị quyết do UBND tỉnh trình được ban hành (đưa vào danh sách cần giám sát), kết quả: có 43 nghị quyết triển khai thực hiện xong, 73 nghị quyết của HĐND tỉnh đang triển khai thực hiện, trong đó: có 08 nghị quyết còn vướng mắc cần quan tâm tháo gỡ; 02 nghị quyết chưa có đối tượng thụ hưởng; 04 nghị quyết của HĐND tỉnh chậm triển khai thực hiện và 01 nghị quyết chưa thực hiện được. Về kết quả thực hiện các kết luận, kiến nghị: 268/301 kết luận, kiến nghị đã thực hiện xong, 23 kiến nghị, kết luận tiếp tục theo dõi, 10 kiến nghị, kết luận thực hiện chậm cần tiếp tục quan tâm; Qua đó, Thường trực HĐND đã thống nhất xác định rõ những mặt tồn tại, hạn chế, nguyên nhân, đồng thời đề ra 20 kiến nghị, đề xuất đối với UBND tỉnh.

* Bên cạnh kết quả đạt được vừa nêu, trong quá trình tham mưu thực hiện chức năng giám sát kết quả thực hiện nghị quyết, kết luận, kiến nghị qua giám sát, chất vấn, giải trình cũng còn gặp một số khó khăn, vướng mắc như:

- Chưa đánh giá được tỷ lệ người dân, doanh nghiệp, đối tượng thụ hưởng chính sách nắm bắt một cách đầy đủ, toàn diện nội dung các chính sách đã ban hành.

- Thông tin phản hồi từ người dân, doanh nghiệp, đối tượng thụ hưởng chính sách còn rất hạn chế.

- Một số nội dung, chính sách: khó có thể định lượng một cách chính xác, toàn diện, khách quan kết quả, mức độ tổ chức thực hiện cũng như tính hiệu quả của chính sách.

- Thủ trưởng một số đơn vị được giám sát chưa thường xuyên quan tâm đôn đốc, bám sát, quyết liệt trong việc tổ chức thực hiện kết luận, kiến nghị sau giám sát, cũng như trong việc kiểm tra, giám sát, rà soát, báo cáo kết quả thực hiện.

- Công tác phối hợp giữa các cơ quan chức năng để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện nhiệm vụ còn hạn chế, thiếu tính chủ động, tích cực.

- Ứng dụng công nghệ thông tin, số hoá, liên thông dữ liệu... nhằm phục vụ tốt công tác giám sát của HĐND còn những hạn chế nhất định phần nào cũng ảnh hưởng đến tiến độ, chất lượng hoạt động giám sát nói chung.

 

Kính thưa Hội nghị

Về nội dung tham luận này, Ban Pháp chế xin trình bày một số kinh nghiệm trong việc tham mưu Thường trực HĐND xem xét, giám sát kết quả triển khai thực hiện các nghị quyết, các kết luận, kiến nghị qua giám sát, chất vấn, giải trình, cụ thể như sau:

Thứ nhất, cơ quan được phân công tham mưu bám sát chương trình hoạt động của HĐND, Thường trực HĐND chủ động phối hợp với cơ quan có liên quan tham mưu xây dựng, triển khai thực hiện kế hoạch giám sát, khảo sát đảm bảo đúng thời gian, nội dung theo yêu cầu đề ra.

Thứ hai, về nhiệm vụ theo dõi, đôn đốc: các Ban của Hội đồng nhân dân luôn xem nhiệm vụ theo dõi, đôn đốc các cơ quan, người có thẩm quyền thực hiện tất cả các nghị quyết, kết luận, kiến nghị giám sát là nhiệm vụ thường xuyên, liên tục, kịp thời; vừa là cơ sở để tổng hợp báo cáo kết quả việc thực hiện đến Thường trực Hội đồng nhân dân đồng thời đề xuất biện pháp, giải pháp phù hợp (nếu có).

Để thực hiện tốt nhiệm vụ này, trước hết đưa nhiệm vụ theo dõi, đôn đốc vào kế hoạch công tác hàng năm của từng Ban, phân công trách nhiệm cụ thể; thường cập nhật tiến độ thực hiện; cách thức theo dõi, đôn đốc: thông qua việc xem xét các báo cáo, họp hội, giám sát chuyên đề, ý kiến, kiến nghị, phản ánh của cử tri, các cuộc khảo sát, qua các phương tiện thông tin đại chúng....

Thứ ba, về trách nhiệm giải trình: qua theo dõi, đôn đốc việc triển khai thực hiện nghị quyết của HĐND, nếu phát hiện những nội dung chưa được cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan thực hiện hoặc thực hiện không đúng yêu cầu trong nghị quyết, kết luận, kiến nghị thì Ban của Hội đồng nhân dân (hoặc Tổ đại biểu Hội đồng nhân dân, đại biểu Hội đồng nhân dân) gửi văn bản đề nghị cơ quan, tổ chức, cá nhân chịu sự giám sát giải trình về việc chậm thực hiện hoặc không thực hiện và làm rõ trách nhiệm, đề xuất biện pháp xử lý.

Để đảm bảo có đầy đủ cơ sở yêu cầu các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan giải trình, các Ban tiến hành thêm bước thu thập thông tin thông qua hoạt động khảo sát, nắm bắt thông tin một cách đầy đủ, toàn diện, khách quan từ cơ sở hoặc các vụ việc, sự việc điển hình trên cơ sở dư luận xã hội, phản ánh của cử tri…; có sự phối hợp chặt chẽ với UBND tỉnh và các cơ quan, đơn vị có liên quan để ghi lại hình ảnh, tư liệu, thực trạng một số sự việc phát sinh trên thực tế.... làm căn cứ yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan giải trình.

Thứ tư, cân nhắc, xem xét lựa chọn chuyên đề, lĩnh vực, nội dung, chuyên đề tiến hành khảo sát, giám sát: trên cơ sở kết quả theo dõi, đôn đốc, báo cáo giải trình của các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên, căn cứ nội dung, tính chất từng vấn đề (địa phương, lĩnh vực đang gặp nhiều khó khăn, điển hình….) mà Ban của HĐND tham mưu, đề xuất Thường trực Hội đồng nhân dân lựa chọn chuyên đề, lĩnh vực (trong số các nghị quyết, kết luận, kiến nghị đã ban hành) để xem xét, giám sát kết quả triển khai thực hiện bằng hình thức phù hợp và đảm bảo theo trình tự, thủ tục nhất định; đồng thời báo cáo Thường trực Hội đồng nhân dân cùng cấp tại phiên họp gần nhất.

Tại buổi giám sát, Thường trực Hội đồng nhân dân thảo luận, đánh giá, xem xét, quyết định việc ban hành kết luận về việc thực hiện nghị quyết, kết luận, kiến nghị giám sát hoặc báo cáo Hội đồng nhân dân.

Thứ năm, phát huy tính chủ động, tích cực trong nghiên cứu các văn bản quy phạm pháp luật, tài liệu giám sát; đồng thời đánh giá một cách khách quan, toàn diện các nguồn thông tin, dữ liệu qua thu thập làm căn cứ tham mưu đề xuất, kiến nghị những giải pháp, biện pháp kịp thời xử lý, tháo gỡ những khó khăn vướng mắc từng nội dung cụ thể. Chú trọng kiến nghị các nội dung vướng mắc, bất cập thuộc về quy định của pháp luật, về cơ chế, chính sách… góp phần hoàn thiện hệ thống pháp luật, đưa các chính sách của địa phương đi vào cuộc sống.

Thứ sáu, tham mưu Chủ toạ kỳ họp HĐND tỉnh ban hành nghị quyết hoặc kết luận, trong đó tập trung đánh giá kết quả việc thực hiện nghị quyết và trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan chịu sự giám sát; những yêu cầu cụ thể đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan, trong đó nêu rõ yêu cầu thực hiện, thời hạn thực hiện; biện pháp xử lý nếu tiếp tục không thực hiện hoặc thực hiện không đúng yêu cầu đối với những vấn đề đã kết luận, kiến nghị; đồng thời đưa vào danh mục theo dõi, giám sát việc tổ chức thực hiện. Bên cạnh đó, Ban tiếp tục theo dõi việc thực hiện kết luận sau kỳ họp HĐND tỉnh (ở bước này sẽ xem xét đến trách nhiệm nếu không thực hiện đúng, đầy đủ các nội dung đã kết luận tại kỳ họp).

Thứ bảy, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, số hóa, liên thông dữ liệu để phục vụ hiệu quả hoạt động giám sát của HĐND các cấp.

Cuối cùng, thường xuyên tổ chức các cuộc họp rút kinh nghiệm sau mỗi kỳ họp HĐND, cuộc giám sát, phiên giải trình, chất vấn… góp phần nâng cao hơn nữa chất lượng hoạt động của HĐND, các Ban HĐND… trong thời gian tới.       

Kính thưa các quý vị đại biểu!

Thưa Hội nghị!

Trên đây là tham luận của Ban Pháp chế HĐND tỉnh về việc tham mưu Thường trực HĐND tỉnh xem xét, giám sát việc triển khai thực hiện các nghị quyết của HĐND, các kết luận, kiến nghị qua giám sát, chất vấn, giải trình từ đầu nhiệm kỳ 2021-2026 đến 3/2023, rất mong nhận được sự chia sẻ, trao đổi kinh nghiệm của các vị đại biểu tham dự Hội nghị.

Xin trân trọng cám ơn và kính chào!

BAN PHÁP CHẾ HĐND TỈNH TÂY NINH