Vai trò của Văn phòng HĐND và UBND cấp huyện trong hoạt động chung của Hội đồng nhân dân

Báo Đại biểu nhân dân số ra ngày 15/02/2017 có bài viết “Văn phòng HĐND cấp tỉnh - ngỡ ngàng và băn khoăn” đã đề cập đến những vấn đề bất cập, băn khoăn không chỉ cho những đại biểu HĐND cấp tỉnh mà còn là nỗi trăn trở cho cả một bộ máy “giúp, phục vụ, tham mưu” cho HĐND. Theo quy định hiện hành Văn phòng HĐND cấp tỉnh có 02 phòng là Phòng Tổng hợp và Phòng Hành chính - Tổ chức - Quản trị thực hiện nhiệm vụ là giúp việc, phục vụ và tham mưu cho HĐND cấp tỉnh. 

Với cơ cấu tổ chức như vậy, mà việc thực hiện nhiệm vụ của Văn phòng HĐND tỉnh vẫn còn những hạn chế, khó khăn, thì khi nhìn xuống Văn phòng HĐND và UBND cấp huyện, chắc chắn sẽ còn rất nhiều điều đáng cho chúng ta phải suy nghĩ, trăn trở. Hiện nay chức năng, nhiệm vụ của Văn phòng HĐND và UBND huyện được quy định tại khoản 3 Điều 127 của Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015: “là cơ quan tham mưu, giúp việc, phục vụ hoạt động của Hội  đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân” và nằm rải rác ở một số văn bản khác có liên quan, không cụ thể, không rõ ràng và dĩ nhiên là không thể chuyên sâu. Vì vậy, trong quá trình tổ chức thực hiện gặp rất nhiều khó khăn về con người cũng như chuyên môn, kinh nghiệm công tác mà trên hết đó là việc phân công, phân nhiệm.

Trên thực tế tuy tên gọi là Văn phòng HĐND và UBND huyện song công tác giúp việc, phục vụ và tham mưu cho HĐND cấp huyện thường được phân công cho một chuyên viên phụ trách và một lãnh đạo Văn phòng kiêm nhiệm (đa số các huyện do Phó Chánh Văn phòng phụ trách) theo dõi, chịu trách nhiệm đôn đốc thực hiện. Văn phòng HĐND và UBND là Văn phòng chung, bên cạnh đó công việc hằng ngày của Ủy ban nhân dân huyện rất nhiều nên lãnh đạo Văn phòng chưa đầu tư thời gian thích đáng để nghiên cứu, tham mưu cho hoạt động của HĐND, nhiều địa phương giao khoán cho chuyên viên. Vấn đề ở đây là nếu để tình trạng này kéo dài, không có những quy định cụ thể hơn, không có sự phân công phân nhiệm rõ ràng, mang tính độc lập thì chất lượng hoạt động HĐND, mà cụ thể là việc tổ chức các kỳ họp HĐND, thực hiện giám sát, khảo sát của HĐND, Thường trực HĐND và các Ban HĐND chắc chắn sẽ bị ảnh hưởng không nhỏ.

Bên cạnh đó công tác giám sát được xem là chức năng chính, cốt lõi của HĐND, Thường trực HĐND và các Ban HĐND cũng sẽ bị hạn chế cả về số lượng và chất lượng vì thiếu sự chuyên môn hóa trong hoạt động tham mưu; không đảm bảo được nhân lực cho hoạt động khảo sát bước đầu, nhằm phục vụ cho công tác giám sát; không có đội ngũ giúp việc chuyên sâu để có thể nắm hết các nội dung cần quan tâm, từ đó sẽ dẫn đến hạn chế hiệu lực, hiệu quả của kết luận giám sát. 

Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015 được ban hành quy định nhiều điểm mới trong tổ chức bộ máy cũng như chức năng, nhiệm vụ chung cho HĐND trong đó có HĐND cấp huyện. Theo quy định hiện nay, Thường trực HĐND cấp huyện gồm Chủ tịch, hai Phó Chủ tịch và Trưởng hai Ban HĐND; điểm mới nổi bật là có 02 Phó Trưởng ban HĐND hoạt động chuyên trách. Bộ máy giúp việc cho Thường trực HĐND cấp huyện sau khi Luật Tổ chức chính quyền địa phương ra đời, ở nhiều địa phương về cơ bản không có thay đổi lớn so với trước đây. Công tác tham mưu cho Thường trực HĐND, hai Ban HĐND đều do chuyên viên được phân công giúp việc cho HĐND tham mưu thực hiện, và có sự góp ý, hỗ trợ tích cực của lãnh đạo hai ban chuyên trách. Nhìn chung, theo quy định mới nhiệm vụ của Hội đồng nhân dân tăng lên, tuy nhiên bộ phận tham mưu, giúp việc chưa đáp ứng được yêu cầu đặt ra cả về số lượng và chất lượng, đặc biệt là ở cấp huyện như đã đề cập.

Trước những vấn đề đang gặp phải, nên chăng chúng ta cần sắp xếp, tổ chức lại bộ phận tham mưu, giúp việc cho HĐND cấp huyện theo hướng chuyên sâu, bố trí người có đủ năng lực, trình độ chuyên môn và hoạt động độc lập như hình thức Văn phòng HĐND cấp tỉnh, hoặc ít nhất là cũng có một bộ phận hay một phòng chuyên môn có chức năng, nhiệm vụ tham mưu, phục vụ hoạt động HĐND cấp huyện, tránh việc tham mưu chồng chéo với chức năng “vừa đá bóng, vừa thổi còi ” như hiện nay. Mong rằng Bộ Nội vụ sẽ cân nhắc, xem xét đề xuất với Chính phủ có sự thay đổi nhất định trong vấn đề này để Hội đồng nhân dân cấp huyện có điều kiện phát huy tối đa chức năng, nhiệm vụ của mình, thể hiện đầy đủ là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương do nhân dân bầu ra trong thời gian tới.