Mô hình văn phòng HĐND cấp tỉnh: Phải đáp ứng yêu cầu tham mưu, phục vụ

Không thể hiện rõ mục đích và sự cần thiết

Theo quy định tại Nghị định 48/2016/NĐ-CP của Chính phủ, Văn phòng HĐND tỉnh được thành lập với chức năng, nhiệm vụ là cơ quan tham mưu, giúp việc phục vụ hoạt động của HĐND, Thường trực, các ban và đại biểu HĐND. Trong số 17 nhiệm vụ, quyền hạn được giao theo quy định thì có tới 11 nhiệm vụ “giúp, phục vụ”, chỉ có 6 nhiệm vụ là xuất hiện việc “tham mưu”, nhưng “tham mưu” lại gắn liền với việc “phục vụ, giúp việc” không tách rời nhau. Điều đó cho thấy tính chất, chức năng, nhiệm vụ của Văn phòng được xác định lấy “phục vụ-giúp việc” là trọng tâm.

Hội nghị Cán bộ công chức năm 2016 của Văn phòng HĐND tỉnh Lạng Sơn

Ảnh: Vương Huy

Với các nhiệm vụ, quyền hạn đó, cơ cấu tổ chức của Văn phòng được quy định rất đơn giản, gọn nhẹ, với hai phòng là Phòng Tổng hợp có chức năng tham mưu, giúp việc về mặt chuyên môn; Phòng Hành chính - Tổ chức - Quản trị có chức năng phục vụ công tác hành chính, bảo đảm cơ sở vật chất cho hoạt động của HĐND. Lãnh đạo Văn phòng gồm một Chánh Văn phòng, không quá hai Phó Chánh Văn phòng; các phòng chỉ gồm một Trưởng phòng và một Phó Trưởng phòng.

Như vậy, về cơ bản, mô hình Văn phòng mới này tương tự như mô hình Văn phòng Đoàn ĐBQH và HĐND theo Nghị quyết 545/2007-UBTVQH12 của UBTVQH. Việc tách Văn phòng chung ra làm hai Văn phòng như vừa qua chỉ thuần túy là chia tách thành hai bộ máy. Cơ cấu, tổ chức của Văn phòng sau khi tách ra như vậy, đã không thể hiện rõ mục đích chính và sự cần thiết của việc tách Văn phòng nhằm tăng cường năng lực, chất lượng hoạt động của bộ máy tham mưu, phục vụ cơ quan dân cử ở địa phương.

Khó làm tốt chức năng, nhiệm vụ

HĐND và UBND là hai cơ quan tạo nên chính quyền địa phương, đều có chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn rất quan trọng trong thực hiện việc quản lý nhà nước ở địa phương. Tuy nhiên, Văn phòng UBND so với Văn phòng HĐND có sự khác biệt lớn. Trong khi “bộ máy” của Văn phòng HĐND được tổ chức rất đơn giản, với hai phòng, biên chế gọn nhẹ như đã nói ở trên, thì Văn phòng UBND có cơ cấu, tổ chức, biên chế lớn hơn rất nhiều, có nhiều phòng, ban tham mưu chuyên sâu về các lĩnh vực cụ thể (tuy rằng xét về công việc phục vụ cơ quan hành chính nhà nước chỉ đạo điều hành hệ thống thì Văn phòng UBND có tính chất khác hơn). Mặt khác, UBND còn có các cơ quan chuyên môn là các sở, ngành chịu trách nhiệm quản lý Nhà nước trên từng lĩnh vực, việc nghiên cứu, tham mưu, đề xuất được bảo đảm thông qua các cơ quan tham mưu, phục vụ có bộ máy hoàn chỉnh từ trên xuống dưới.

Luật Tổ chức Chính quyền địa phương hiện hành xác định vai trò, vị trí rất quan trọng của HĐND trong hệ thống chính trị và trong đời sống xã hội của nhân dân địa phương. Để hoàn thành tốt chức năng, nhiệm vụ to lớn đó, ngoài yếu tố nội tại về cơ cấu, tổ chức, chất lượng đại biểu HĐND, còn nhiều yếu tố khác, trong đó có sự đóng góp rất quan trọng của bộ máy tham mưu, giúp việc. Bộ máy này phải được quan tâm bố trí cơ cấu, tổ chức hợp lý, với đội ngũ cán bộ có trình độ, năng lực thực sự để đáp ứng yêu cầu chất lượng công tác tham mưu, phục vụ. Trong điều kiện cơ cấu tổ chức, nhân lực như hiện nay, thì một điều dễ hiểu là Văn phòng HĐND sẽ không có điều kiện, không đủ sức làm tốt được chức năng tham mưu, đề xuất những vấn đề quan trọng trong quá trình phục vụ hoạt động của cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương.

Có thể tổ chức thành các bộ phận chuyên môn

Từ những phân tích trên, trong khi chưa có những sửa đổi cần thiết Nghị định 48/2016-CP về Văn phòng HĐND cấp tỉnh, qua kinh nghiệm thực tế công tác của Văn phòng những năm vừa qua, và để phù hợp với khả năng, điều kiện hiện có của Văn phòng theo cơ cấu tổ chức, biên chế hiện nay, xin nêu một số kiến nghị sau:

Về công tác tham mưu, tổng hợp: Theo tinh thần các quy định về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Văn phòng HĐND tại Nghị định 48/CP, tính chất công việc của Văn phòng chủ yếu là phục vụ, giúp việc. Và như vậy, nhiệm vụ mà Văn phòng phải hướng trọng tâm là tham mưu, giúp việc về mặt nghiệp vụ văn phòng để phục vụ tốt các hoạt động của HĐND, Thường trực, các ban, đại biểu HĐND trong việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ được pháp luật quy định.

Về chế độ làm việc và mối quan hệ công tác: Văn phòng HĐND làm việc theo chế độ thủ trưởng, kết hợp với chế độ chuyên viên. Khác với Văn phòng UBND là làm việc theo chế độ thủ trưởng và nguyên tắc tập trung dân chủ. Để thực hiện tốt công tác tham mưu, phục vụ theo chế độ thủ trưởng kết hợp với chế độ chuyên viên, Văn phòng HĐND căn cứ vào điều kiện thực tế sắp xếp, bố trí nhân lực bảo đảm hoàn thành nhiệm vụ chính yếu là phục vụ và giúp việc. Theo đó, Văn phòng có thể tổ chức thành các bộ phận chuyên môn phục vụ chuyên sâu về các lĩnh vực. Mục đích để vừa thực hiện tốt yêu cầu phục tùng, chấp hành chỉ đạo thống nhất, xuyên suốt của cấp trên; vừa tăng cường trách nhiệm cũng như phát huy sự chủ động, sáng tạo của từng cán bộ, công chức, viên chức; duy trì và giữ mối quan hệ công tác với các cơ quan, tổ chức, đơn vị hữu quan ở Trung ương và địa phương, để tham mưu, phục vụ có chất lượng, hiệu quả các hoạt động của HĐND, các ban và đại biểu HĐND.