Đại biểu Quốc hội Huỳnh Thanh Phương: Phát biểu về Nghị quyết của Quốc hội về tổ chức chính quyền đô thị tại Thành phố Hồ Chí Minh

​ Thành phố Hồ Chí Minh là siêu đô thị với hơn 9 triệu dân, chiếm gần 10% dân số cả nước. Trong bối cảnh kinh tế thế giới và nhiều nền kinh tế suy giảm, kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh vẫn duy trì mức tăng trưởng khá và ổn định: Tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) tăng bình quân đạt 8,3%/năm (trước khi có dịch Covid-19), cả giai đoạn 2016 - 2020 đạt 7,6%/năm; tốc độ tăng trưởng cao và liên tục, bình quân trong 30 năm qua trên 10,7% gấp 1,6 lần so với mức tăng trưởng bình quân của cả nước và nhất là trong những giai đoạn nền kinh tế Việt Nam gặp khó khăn, Thành phố Hồ Chí Minh vẫn duy trì mức tăng trưởng khá. Tỷ trọng kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh trong kinh tế cả nước tiếp tục tăng, đến năm 2020 chiếm gần 23% GDP cả nước. GRDP bình quân đầu người liên tiếp tăng qua các năm, đến năm 2020 ước đạt 6.600 USD gấp 2,4 lần so với cả nước. Thu ngân sách của Thành phố Hồ Chí Minh chiếm 27% tổng thu ngân sách quốc gia. Đặc biệt Thành phố Hồ Chí Minh có nhiều đóng góp quan trọng vào quá trình hoàn thiện thể chế nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Lĩnh vực văn hóa - xã hội có nhiều tiến bộ, Thành phố Hồ Chí Minh chủ trương xây dựng và phát triển văn hóa, con người Thành phố Hồ Chí Minh phát triển toàn diện, xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh phù hợp với bối cảnh phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế. Xây dựng tổ chức bộ máy tinh gọn, hoạt động có hiệu lực, hiệu quả. Chủ động xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức có đủ phẩm chất chính trị, trình độ chuyên môn nghiệp vụ, tinh thần trách nhiệm và tận tụy phục vụ Nhân dân. Cải cách hành chính được triển khai đồng bộ, nhiều giải pháp, sáng kiến được đề ra, phương thức làm việc gắn với ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin, xây dựng chính quyền điện tử, lấy sự hài lòng của người dân làm thước đo giá trị phục vụ của cơ quan hành chính… ĐBQH Huỳnh Thanh Phương phát biểu góp ý dự thảo Nghị quyết Tuy nhiên, trong quá trình xây dựng và phát triển Thành phố Hồ Chí Minh phải đối mặt với nhiều thách thức và gặp nhiều trở lực như: mục tiêu nâng cao tính hấp dẫn, tính cạnh tranh của môi trường kinh doanh của Thành phố Hồ Chí Minh, chỉ số cạnh tranh địa phương thuộc nhóm 5 tỉnh, thành phố tốt nhất chưa đạt; việc liên kết với doanh nghiệp, khoa học, đào tạo và Nhà nước chưa hiệu quả, nên đổi mới công nghệ, đổi mới sản phẩm và phát triển nguồn nhân lực còn chậm. Hệ thống kết cấu hạ tầng nói chung, nhất là hạ tầng giao thông nói riêng vẫn chưa đáp ứng yêu cầu phát triển và hội nhập của Thành phố Hồ Chí Minh. Những hạn chế này đã và đang làm cho Thành phố Hồ Chí Minh phát triển dưới mức tiềm năng và chưa phát huy tốt vai trò trung tâm của vùng và của cả nước. Để Thành phố Hồ Chí Minh tiếp tục phát triển bền vững, thể hiện vai trò đầu tàu của nền kinh tế, đóng góp nhiều hơn nữa cho sự phát triển chung của cả nước và của Thành phố Hồ Chí Minh nói riêng thì cần những điều kiện gì? Với quy mô dân số và mật độ dân cư cao nhất cả nước, quy mô kinh tế và cường độ hoạt động kinh tế lớn nhất cả nước, yêu cầu đặt ra là các quyết định quản lý hành chính của chính quyền Thành phố Hồ Chí Minh phải được triển khai đến chính quyền cơ sở, đến người dân, doanh nghiệp nhanh và chính xác, được thi hành kịp thời, đồng bộ, hạn chế việc các cấp trung gian diễn đạt và hướng dẫn lại. Hay nói cách khác, mô hình tổ chức chính quyền địa phương ở Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay chưa phù hợp với đặc điểm, tính chất của thành phố loại đặc biệt. Vì vậy, để nâng cao hơn nữa hiệu quả quản lý Nhà nước, huy động tối đa các nguồn lực cho sự phát triển kinh tế - xã hội và phát triển đô thị thì việc xây dựng tổ chức chính quyền đô thị tại Thành phố Hồ Chí Minh là yêu cần thiết và cấp bách. Qua nghiên cứu các tài liệu liên quan về xây dựng chính quyền đô thị tại Thành phố Hồ Chí Minh mà không phải thí điểm do Chính phủ trình, đại biểu Phương hoàn toàn đồng ý và đề nghị Quốc hội thông qua Nghị quyết tại kỳ họp lần thứ 10 Quốc hội khóa XIV theo trình tự, thủ tục rút gọn để Nghị quyết này có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2021 và tổ chức thực hiện từ ngày 01/7/2021, bởi các lý do sau đây: Thứ nhất: Phù hợp với Điều 111 Hiến pháp và cụ thể hóa quy định tại khoản 14, 17 điều 2 của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Chính phủ và Luật Tổ chức chính quyền địa phương cũng như phù hợp với đổi mới tổ chức chính quyền địa phương theo tinh thần Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25 tháng 10 năm 2017 của Trung ương về một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả. Thứ hai:  Giai đoạn 2009 - 2016 Thành phố Hồ Chí Minh là địa phương đã tổ chức thí điểm không tổ chức Hội đồng nhân dân ở 24 quận, huyện và 259 phường theo Nghị quyết số 26/2008/QH12 của Quốc hội. Kết thúc thí điểm, với những kết quả đạt được, Thành phố Hồ Chí Minh kiến nghị được tiếp tục thực hiện không tổ chức Hội đồng nhân dân quận, huyện, phường. Nhưng do quy định của Hiến pháp năm 2013 và Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015 mới ban hành, nên Thành phố Hồ Chí Minh tái lập lại Hội đồng nhân dân quận, huyện, phường nhiệm kỳ 2016 - 2021. Cho nên, khi được thực hiện trở lại không tổ chức Hội đồng nhân dân ở quận, phường Thành phố Hồ Chí Minh đã có những kinh nghiệm nhất định để xử lý các vấn đề liên quan. Thứ ba: Bộ máy của Thành phố Hồ Chí Minh hoạt động năng động, quản lý đô thị một cách hiệu quả hơn. Cơ chế hoạt động của hệ thống hành chính nhà nước tốt hơn; là điều kiện để đổi mới, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức. Thực hiện tinh giản biên chế, giảm chi ngân sách Nhà nước cho hoạt động của Hội đồng nhân dân và đại biểu Hội đồng nhân dân cấp quận, phường. Góp phần cải cách hành chính, giảm bớt trình tự thủ tục trong chỉ đạo, điều hành của chính quyền địa phương quận, phường; giảm thời gian giải quyết công việc. Thứ tư: Các nhiệm vụ, quyền hạn của Hội đồng nhân dân quận, phường sẽ được điều chỉnh hợp lý cho Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân Thành phố, Chủ tịch Ủy ban nhân dân Thành phố cũng như Ủy ban nhân dân, Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận, phường; quyền đại diện của Nhân dân, quyền làm chủ của Nhân dân vẫn được đảm bảo thực hiện tốt thông qua các kênh của các cơ quan, đại biểu dân cử, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội cũng như qua trách nhiệm giải trình của chính quyền địa phương. Tuy nhiên, khi thực hiện cơ chế không tổ chức Hội đồng nhân dân ở quận, phường so với thực tế đang thực hiện hiện nay sẽ có những hạn chế nhất định như: có sự xáo trộn trong tổ chức, hoạt động của bộ máy chính quyền ở quận, phường và trong phân cấp quản lý giữa các cấp; tâm tư, nguyện vọng của những người đang công tác ở quận, phường sẽ bị tác động; vẫn có ý kiến băn khoăn về đảm bảo quyền đại diện, thực hiện ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của Nhân dân và nhất là phải điều chỉnh, sửa đổi, ban hành một số văn bản quy phạm pháp luật để phù hợp với bộ máy chính quyền không có Hội đồng nhân dân ở quận, phường… Nhưng đại biểu tin tưởng rằng, với tinh thần cả nước vì Thành phố Hồ Chí Minh, Thành phố Hồ Chí Minh vì cả nước, Nghị quyết về tổ chức chính quyền đô thị tại Thành phố Hồ Chí Minh sẽ được ra đời tạo động lực cho Thành phố Hồ Chí Minh phát triển nhanh và bền vững. Xuất phát từ cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn nêu trên việc ban hành Nghị quyết về tổ chức chính quyền đô thị tại Thành phố Hồ Chí Minh có ý nghĩa hết sức quan trọng, tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho việc từng bước đổi mới chính quyền đô thị tại Thành phố Hồ Chí Minh, đáp ứng đòi hỏi từ thực tiễn khách quan quá trình phát triển và yêu cầu quản lý nhà nước trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh nói riêng và chính quyền đô thị cả nước nói chung. Tuyết Thư (lược ghi)