Quốc hội thảo luận hai chính sách giáo dục trọng điểm: miễn, hỗ trợ học phí và phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 3–5 tuổi

Sáng 22/5/2025, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định, Quốc hội đã nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra của hai dự thảo Nghị quyết về chính sách giáo dục – những nội dung thể hiện rõ định hướng ưu tiên của Nhà nước trong phát triển nguồn nhân lực và đảm bảo công bằng trong tiếp cận giáo dục.

Miễn, hỗ trợ học phí cho học sinh – Chính sách công bằng và nhân văn

Tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn đã trình bày Tờ trình dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về miễn, hỗ trợ học phí đối với trẻ em mầm non, học sinh phổ thông, người học chương trình giáo dục phổ thông tại các cơ sở giáo dục trong hệ thống giáo dục quốc dân.

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo trình bày Tờ trình dự thảo Nghị quyết

Chính sách đề xuất miễn học phí cho toàn bộ học sinh tại các cơ sở giáo dục công lập, đồng thời hỗ trợ học phí cho học sinh học tại các trường dân lập, tư thục – mở rộng phạm vi hỗ trợ so với quy định hiện hành, vốn chỉ miễn cho một số đối tượng thuộc diện đặc biệt.

Việc mở rộng này dựa trên chỉ đạo của Bộ Chính trị và Thường trực Ban Bí thư, thể hiện rõ yêu cầu đảm bảo tính công bằng, không phân biệt công lập – tư thục trong tiếp cận giáo dục, cũng như khuyến khích xã hội hóa giáo dục trong bối cảnh nhu cầu học tập ngày càng gia tăng, đặc biệt ở các đô thị lớn và khu công nghiệp.

Áp dụng ngay từ năm học 2025–2026

Dự thảo Nghị quyết được xây dựng theo thủ tục rút gọn và dự kiến áp dụng chính sách từ tháng 9/2025, tức đầu năm học 2025–2026. Nếu được thông qua tại Kỳ họp thứ 9, đây sẽ là một trong những chính sách có tốc độ triển khai nhanh, thể hiện tính cấp thiết và quyết tâm cao của Chính phủ trong việc bảo đảm an sinh giáo dục.

Theo tính toán của Bộ Giáo dục và Đào tạo, năm học 2023–2024, cả nước có hơn 23,2 triệu học sinh, trong đó 21,5 triệu ở hệ công lập và 1,7 triệu ở hệ ngoài công lập. Với mức học phí trung bình theo vùng quy định tại Nghị định số 81/2021/NĐ-CP và 97/2023/NĐ-CP, tổng kinh phí cần thiết để thực hiện chính sách là khoảng 30,6 nghìn tỷ đồng/năm. Trong đó, phần tăng thêm so với ngân sách hiện hành là 8,2 nghìn tỷ đồng.

Cần chi trả minh bạch, trực tiếp cho người học tư thục

Trình bày Báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết, Ủy ban cơ bản tán thành với nội dung chính sách của Chính phủ, đồng thời nhấn mạnh cần thiết kế phương thức hỗ trợ minh bạch và hiệu quả hơn. Cụ thể, đối với học sinh tại các trường dân lập, tư thục, đề nghị chi trả hỗ trợ trực tiếp cho người học, thay vì thông qua cơ sở giáo dục.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và xã hội trình bày báo cáo thẩm tra

Ngoài ra, Ủy ban cũng yêu cầu rà soát kỹ các phụ lục thống kê và kinh phí hỗ trợ đối với người học chương trình giáo dục thường xuyên; đánh giá khả năng cân đối ngân sách của các địa phương, đặc biệt là địa phương khó khăn và cập nhật vào dự toán ngân sách năm 2025 những nhiệm vụ phát sinh từ chính sách này.

Phổ cập giáo dục mầm non 3–5 tuổi, mục tiêu chiến lược đến năm 2030

Bên cạnh chính sách học phí, Quốc hội cũng xem xét dự thảo Nghị quyết về phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em mẫu giáo từ 3 đến 5 tuổi – bước đi tiếp theo trong lộ trình phổ cập giáo dục toàn diện, cụ thể hóa Nghị quyết số 42-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương ban hành cuối năm 2023.

Dự thảo đặt mục tiêu hoàn thành phổ cập toàn quốc vào năm 2030, trên nền tảng mạng lưới giáo dục mầm non đã được phủ khắp các xã, phường và thôn bản. Dù tỷ lệ huy động trẻ mẫu giáo hiện đạt 93,6%, vẫn còn gần 300.000 trẻ chưa được đến trường, chủ yếu thuộc vùng sâu, vùng xa và nhóm có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn.

Chính sách nhấn mạnh yếu tố công bằng, lấy trẻ em vùng khó khăn làm trung tâm của chiến lược đầu tư, thông qua các biện pháp như: phát triển trường lớp, tăng cường giáo viên, hỗ trợ ăn trưa, nâng cao chất lượng chăm sóc và giáo dục.

Nguồn lực đầu tư lớn, ưu tiên cho vùng khó khăn

Để thực hiện phổ cập giáo dục mầm non 3–5 tuổi, ngân sách nhà nước cần bố trí khoảng 25.754,9 tỷ đồng cho giai đoạn 2026–2030, trung bình mỗi năm hơn 5.100 tỷ đồng. Nguồn lực bao gồm: 8.370,5 tỷ đồng hỗ trợ ăn trưa cho trẻ; 584,4 tỷ đồng hỗ trợ học tập cho con em công nhân; 16.800 tỷ đồng đầu tư cơ sở vật chất và thiết bị dạy học.

Bên cạnh đó, chính sách còn bao gồm các giải pháp đột phá về nhân sự, như bổ sung hơn 21.000 biên chế giáo viên mầm non còn thiếu, nâng phụ cấp ưu đãi nghề lên 45%, điều chỉnh độ tuổi nghỉ hưu linh hoạt cho giáo viên theo nguyện vọng.

Tác động xã hội sâu rộng, củng cố niềm tin vào chính sách giáo dục

Cả hai chính sách khi được triển khai đồng bộ sẽ không chỉ tạo ra chuyển biến lớn về công bằng giáo dục, mà còn góp phần giảm gánh nặng chi phí cho hàng triệu gia đình, đặc biệt tại các khu vực khó khăn và nhóm dân cư yếu thế.

Việc phổ cập giáo dục sớm cho trẻ từ 3 tuổi, cùng với miễn/giảm học phí suốt cả quá trình học phổ thông, sẽ đảm bảo mỗi đứa trẻ đều có cơ hội phát triển toàn diện về thể chất, trí tuệ, cảm xúc ngay từ những năm đầu đời.

Hơn cả, các chính sách này thể hiện rõ cam kết mạnh mẽ của Đảng và Nhà nước trong việc đầu tư cho tương lai của quốc gia, xây dựng nền giáo dục nhân văn, bao trùm và không để ai bị bỏ lại phía sau.

Thanh Trung