ĐBQH Hoàng Thị Thanh Thúy: Cần xem xét ban hành một Chương trình mục tiêu quốc gia về bảo vệ rừng

Sáng ngày 23/5/2025, buổi sáng, Quốc hội thảo luận ở tổ về các nội dung: đánh giá bổ sung kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước năm 2024; tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước những tháng đầu năm 2025; phê chuẩn quyết toán ngân sách nhà nước năm 2023; việc bổ sung ngân sách chi thường xuyên (nguồn viện trợ không hoàn lại nước ngoài) năm 2025; việc chuyển tiếp áp dụng một số cơ chế, chính sách đặc thù đã được Quốc hội cho phép thực hiện tại một số địa phương sau khi thực hiện sắp xếp bộ máy, mở rộng địa giới hành chính theo chủ trương của Đảng, Nhà nước; công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2024; kết quả thực hiện mục tiêu quốc gia về bình đẳng giới năm 2024.

Tham gia thảo luận về tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước những tháng đầu năm 2025, đại biểu Phạm Hùng Thái – Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh cơ bản đồng tình với Báo cáo của Chính phủ và Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế & Tài chính, tuy nhiên đại biểu Thái băn khoăn một số vấn đề:

Thứ nhất, hiện nay đang thực hiện 03 chương trình mục tiêu quốc gia; việc thực hiện chủ trương thực hiện sáp nhập, sắp xếp lại đơn vị hành chính cấp xã, bỏ cấp huyện và sáp nhập một số đơn vị hành chính cấp tỉnh đang diễn ra. Điều này có thể ảnh hưởng trực tiếp đến việc triển khai 03 chương trình mục tiêu quốc gia này; đặc biệt liên quan đến việc thực hiện các quy trình, thủ tục, thẩm quyền phân bổ nguồn lực, chuyển giao, giải ngân còn chồng chéo, mất nhiều thời gian. Đại biểu Thái đề nghị Chính phủ cần có chỉ đạo, sớm có hướng dẫn cụ thể, rà soát lại các quy định phù hợp với điều kiện mới, tình hình mới để tiếp tục phát huy hiệu quả của chương trình này nếu không sẽ bị ảnh hưởng và không phát huy được hiệu quả của chương trình, không triển khai được.

Thứ hai, có thực trạng kéo dài trong nhiều năm qua đó là chất lượng sản phẩm hàng hóa, chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm còn hạn chế, ảnh hưởng đến tâm lý sử dụng, tiêu dùng của người dân trong nước. Đây là vấn đề kéo dài nhưng chưa làm rõ nguyên nhân. Đại biểu Thái đề nghị Chính phủ cần có cơ chế đánh giá, làm rõ nguyên nhân vì sao chất lượng hàng hóa trong nước còn thấp nhưng kéo dài mà không khắc phục được; làm rõ nguyên nhân trong từng lĩnh vực, đặc biệt là các thực phẩm trực tiếp tác động đến nhu cầu trực tiếp hàng ngày của người dân để tạo một môi trường an toàn thúc đẩy tiêu dùng.

Ngoài ra, các yếu tố liên quan đến chi phí logistics, chi phí vận chuyển cũng ảnh hưởng trực tiếp đến giá thành sản phẩm và sức mua. Đại biểu đề nghị cần có cơ chế chính sách để cải thiện, giảm chi phí, tạo điều kiện thúc đẩy tiêu dùng trong nước.

Về công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, đại biểu Thái hoàn toàn nhất trí với nhiều ý kiến của các đại biểu. Qua báo cáo của Chính phủ, đại biểu Thái cho rằng nội dung liên quan đến chống lãng phí chưa được đánh giá đầy đủ; Nghị quyết của Đảng cũng xác định đây là một trong những nhiệm vụ quan trọng, góp phần huy động và sử dụng hiệu quả nguồn lực cho phát triển. Tuy nhiên, phần lớn là tiết kiệm từ việc cắt giảm chi tiêu thường xuyên, chưa thực sự từ việc đổi mới cơ chế, chính sách, trong khi đó, các yếu tố như cải cách thủ tục hành chính, tiết kiệm thời gian, giảm chi phí xã hội vẫn chưa được đánh giá cụ thể.

Đại biểu Thái cũng cho biết trong quý I năm 2025, Chính phủ báo cáo đã cắt giảm được 18 thủ tục kinh doanh, đơn giản hóa 70 thủ tục hành chính, và phân cấp 36 thủ tục hành chính. Tuy vậy, cũng chưa thấy đánh giá hiệu quả cụ thể của việc này ra sao, đã tạo ra những chuyển biến gì trong thực tiễn.

Liên quan đến việc sắp xếp, xử lý nhà đất thuộc sở hữu nhà nước, theo đại biểu Thái đây là một nguồn lực rất lớn. Theo báo cáo, đến cuối năm 2024, cả nước mới phê duyệt được phương án xử lý 205.862 cơ sở nhà đất, còn lại 62.739 cơ sở nhà đất chưa được cấp có thẩm quyền phê duyệt xử lý. Như vậy, số lượng còn lại rất lớn nhưng chưa có đánh giá cụ thể về nguyên nhân vướng mắc là gì, do bộ ngành, do địa phương hay do thủ tục pháp lý. Từ đó có biện pháp tháo gỡ, khai thông nguồn lực phục vụ phát triển. Đại biểu Thái cho rằng nếu chỉ dừng lại ở việc nêu vấn đề mà không có hành động cụ thể thì sẽ không đạt được kết quả như mong muốn. Đại biểu đề nghị cần có đánh giá lại một cách xác đáng, nhìn nhận rõ hơn hiệu quả thực tế, khó khăn, vướng mắc trong việc thực hiện các chính sách hiện hành; đồng thời, cần tổng kết, đánh giá hiệu quả của các chính sách đặc thù đã được ban hành để xem xét việc nhân rộng mô hình, chính sách hiệu quả ra cả nước, tạo điều kiện cho các địa phương khác được áp dụng, khơi thông nguồn lực để phát triển.

Tham gia phát biểu về tình hình kinh tế xã hội, đại biểu Hoàng Thị Thanh Thúy – Phó Trưởng đoàn ĐBQH tỉnh cho biết trong 06 tháng, mặc dù mới 02 tháng đầu năm 2025 nhưng thiệt hại về rừng gia tăng rất mạnh, theo báo cáo thì mất 145,4 ha rừng tăng 64%, rừng bị cháy thì chỉ có 19 ha, nhưng diện tích rừng bị chặt phá là 126 ha, tăng 43,3% so với trước và trong các nguyên nhân dẫn đến thiệt hại về rừng, thì tình trạng chặt phá rừng cao gấp hơn 06 lần so với thảm họa cháy rừng. Đại biểu Thúy rất quan tâm và trăn trở với vấn đề rừng; đại biểu Thúy nhấn mạnh mất rừng và rừng nghèo là vấn đề năm nào cũng nhắc đến, nhưng rừng thì vẫn mất, đặc biệt là rừng tự nhiên. Đại biểu Thúy cho biết theo dõi số liệu thống kê liên quan đến rừng thì thấy rằng, hiện nay chưa có thống kê đầy đủ, bài bản; số liệu chỉ mang tính rải rác, khiến việc đánh giá toàn diện về thực trạng rừng rất khó khăn.

Bên cạnh đó, việc phá rừng đang diễn ra với tốc độ nhanh, tăng mạnh so với cùng kỳ – gấp 6 lần, nhưng mức xử lý đối với hành vi phá rừng, theo Nghị định số 35/2019, vẫn còn thấp, thấp hơn cả so với các nước trong khu vực, đặc biệt là trong xử lý hành vi phá rừng tự nhiên. Đại biểu Thúy đề nghị rà soát, điều chỉnh để có mức xử phạt phù hợp nhằm ngăn chặn hiệu quả tình trạng phá rừng.

Song song đó, hiện nay Chính phủ đang triển khai Đề án trồng một tỷ cây xanh; theo đánh giá của Chính phủ, đến nay đã đạt được nhiều kết quả, tuy nhiên theo đại biểu Thúy cũng còn một số vấn đề cần quan tâm như quỹ đất dành cho trồng rừng mới còn rất hạn chế, vốn đầu tư cho phát triển rừng còn khiêm tốn, và tỉ lệ hỗ trợ trồng cây phân tán, trồng rừng còn thấp so với yêu cầu thực tiễn. Đại biểu Thúy đề nghị Chính phủ tổng kết chương trình phát triển lâm nghiệp bền vững giai đoạn 2021–2025 theo Quyết định số 809 của Thủ tướng Chính phủ nhằm có chính sách mạnh mẽ hơn nữa để bảo vệ rừng, ngăn chặn tình trạng suy thoái rừng.

Đồng thời, hiện nay đang thực hiện chủ trương rất lớn là Phát triển thị trường các-bon và Cam kết thực hiện phát thải ròng bằng “0”; trong đó, Rừng là “nguồn hấp thụ các-bon tự nhiên” lớn nhất, nhưng thực tế thì rừng ngày càng suy giảm. Đại biểu Thúy cho rằng điều này ảnh hưởng trực tiếp đến cả 02 chủ trương lớn nêu trên. Trong đó, phát triển thị trường các-bon là cơ hội để tăng nguồn lực, tạo cơ chế khuyến khích người dân bảo vệ rừng và tham gia trồng rừng. Tuy nhiên, việc mất rừng hiện nay sẽ khiến khó tiếp cận các nguồn lực quốc tế, đầu tư trong lĩnh vực này và có thể ảnh hưởng đến cam kết phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Vì vậy, theo đại biểu Thúy chuyện mất rừng và bảo vệ rừng cần được nhìn nhận nghiêm túc; đại biểu đề nghị Chính phủ rà soát toàn bộ các bất cập liên quan đến chính sách bảo vệ rừng và thậm chí cần xem xét ban hành một Chương trình mục tiêu quốc gia về bảo vệ rừng; vì chúng ta đã nói nhiều về bảo vệ rừng, năm nào cũng có giải pháp, nhưng hiệu quả thì chưa cao. Trong khi đó, thiệt hại do mất rừng, đặc biệt là rừng tự nhiên, thì không thể bù đắp được bằng rừng trồng hay rừng sản xuất.

Liên quan đến báo cáo thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, đại biểu Thúy đề nghị xem xét lại bố cục và nội dung báo cáo, vì báo cáo không toát lên được bức tranh tổng thể hiện nay tiết kiệm được bao nhiêu, lãng phí cái gì, mức độ ra sao, trách nhiệm thuộc về ai…; đồng thời, báo cáo hàng năm có tính chất khuôn mẫu, lặp đi lặp lại không có gì thay đổi, không đánh giá nguyên nhân. Đại biểu Thúy ví dụ như:

Một là, liên quan đến quỹ tài chính: Báo cáo cũng lại nêu vấn đề hạn chế là Chính phủ đề ra là tiếp tục rà soát đánh giá hiệu quả của các quỹ này; Xây dựng lộ trình để sắp nhập dừng hoạt động hoặc giới thể; theo đại biểu Thúy năm nào cũng có câu này nhưng cuối cùng là làm đến đâu, kết quả như thế nào?, trong khi đó gần đây lại ban hành rất nhiều luật tiếp tục sinh ra các quỹ tài chính. Lúc các quỹ tài chính này sinh ra thì đều có những lý do rất hợp lý nhưng đến khi hoạt động không hiệu quả, ai cũng thấy; nhưng khi rà soát thì Chính phủ năm nào trong báo cáo vấn đề là rà soát, nhưng không biết đến khi nào xong.

Hai là, liên quan đến quản lý sắp xếp nhà đất thì hạn chế cũng như năm rồi là chậm tiến độ, là kéo dài thời gian, chưa quyết tâm quyết liệt, vậy thì đến khi nào mới thực hiện.

Do vậy, đại biểu Thúy đề nghị Chính phủ là nghiên cứu lại bố cục báo cáo cần có các tiêu chí, tiêu chuẩn rõ để mà đại biểu có thể hình dung toàn bộ nội dung.

KC-HL