Thảo luận ở tổ về dự án Luật Tương trợ tư pháp về dân sự và Luật Tương trợ tư pháp về hình sự

Sáng ngày 23/6/2025, Tổ thảo luận số 9 gồm các Đoàn đại biểu Quốc hội: Quảng Ninh, Tây Ninh, Bến Tre và Hòa Bình đã thảo luận về hai dự án luật: Luật Tương trợ tư pháp về dân sự và Luật Tương trợ tư pháp về hình sự. Đồng chí Phạm Hùng Thái – Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Trưởng đoàn ĐBQH tỉnh Tây Ninh – Chủ trì buổi thảo luận.

ĐBQH Phạm Hùng Thái chủ trì phiên thảo luận tổ

Đại biểu Hoàng Thị Thanh Thúy (Đoàn Tây Ninh) đã có nhiều ý kiến phát biểu góp ý cụ thể, đối với Dự án Luật Tương trợ tư pháp về hình sự. Tại Điều 8 về phạm vi tương trợ, đại biểu đề nghị thay cụm từ “tạm thời” bằng “có thời hạn” khi chuyển giao người đang bị tạm giam hoặc chấp hành án phạt tù, nhằm bảo đảm tính chính xác về pháp lý và khả năng kiểm soát thời gian. Đồng thời, tại khoản 11 Điều này, đề nghị bổ sung nội dung “do hai bên thỏa thuận phương thức thực hiện, phù hợp với pháp luật Việt Nam và pháp luật nước ngoài có liên quan” để tránh cách hiểu và áp dụng tùy nghi.

Đối với khoản 1 Điều 13 của dự thảo luật, đại biểu Thúy đề nghị bổ sung điểm c quy định rõ trách nhiệm của cơ quan có thẩm quyền trong trường hợp không thể đáp ứng yêu cầu của nước ngoài về việc không áp dụng hoặc không thi hành hình phạt tử hình. Cụ thể, Viện kiểm sát nhân dân tối cao cần có trách nhiệm thông báo bằng văn bản cho phía nước ngoài, nêu rõ lý do từ chối để làm căn cứ cho nước ngoài xem xét việc tiếp tục hay chấm dứt yêu cầu tương trợ. Việc này nhằm bảo đảm minh bạch, rõ ràng trong hợp tác quốc tế và bảo vệ hiệu lực pháp luật trong nước.

Liên quan đến Điều 20 về lập và gửi yêu cầu tương trợ, đại biểu cho rằng cần bổ sung quy định cụ thể đối với trường hợp Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh gửi hồ sơ trong khuôn khổ hợp tác giữa các tỉnh có chung đường biên giới, nhằm tạo cơ sở pháp lý đầy đủ, thống nhất với Điều 19. Cụ thể, đại biểu đề nghị Ban soạn thảo cần quy định rõ trình tự, thủ tục lập và gửi yêu cầu tương trợ trong những trường hợp cấp tỉnh thực hiện theo các thỏa thuận song phương hoặc đa phương, để bảo đảm tính đồng bộ giữa các điều luật, tránh mâu thuẫn và lúng túng trong tổ chức thực hiện. Quy định rõ ràng sẽ giúp các cơ quan tiến hành tố tụng cấp tỉnh chủ động triển khai, nâng cao hiệu quả hợp tác quốc tế trong tố tụng hình sự, nhất là ở khu vực biên giới có đặc thù riêng.

Đáng chú ý, tại Điều 24 về việc kết thúc yêu cầu tương trợ, đại biểu Thúy đề nghị quy định rõ thời hạn cụ thể (ví dụ 90 ngày) nếu không nhận được phản hồi từ phía nước ngoài, để làm căn cứ pháp lý rõ ràng cho việc kết thúc thủ tục tương trợ.

Các ý kiến của đại biểu Hoàng Thị Thanh Thúy được tổ thảo luận đánh giá cao, góp phần hoàn thiện dự thảo luật theo hướng cụ thể, khả thi và phù hợp với thực tiễn hợp tác tư pháp quốc tế, đặc biệt trong bối cảnh gia tăng các vụ việc có yếu tố nước ngoài và tính chất phức tạp về pháp lý.

Buổi thảo luận diễn ra sôi nổi, nhiều đại biểu thống nhất rằng việc tách riêng các lĩnh vực tương trợ tư pháp thành các đạo luật độc lập là cần thiết trong tiến trình cải cách tư pháp, giúp tăng cường hiệu quả phối hợp giữa các cơ quan trong và ngoài nước, đồng thời nâng cao vị thế pháp lý của Việt Nam trong hợp tác quốc tế.

Thanh Trung