Bộ Xây dựng trả lời ý kiến chất vấn của đại biểu Quốc hội Trần Hữu Hậu liên quan đến việc khắc phục tình trạng “quy hoạch treo” và “dự án treo”

a) Về việc hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật: 

Từ năm 2018 đến nay, Bộ Xây dựng đã tập trung rà soát, sửa đổi các văn bản quy phạm pháp luật về quy hoạch đô thị, quy hoạch xây dựng, đề xuất chỉnh sửa, bổ sung để phù hợp với quy định pháp luật tại Luật Quy hoạch và các pháp luật chuyên ngành khác; soát xét, chỉnh sửa và ban hành các quy chuẩn kỹ thuật quốc gia liên quan đến công tác quy hoạch đô thị nhằm phù hợp với thực tiễn quản lý và đáp ứng yêu cầu phát triển. Cụ thể, Bộ Xây dựng đã rà soát, sửa đổi bổ sung quy định về quy hoạch tại Luật Xây dựng, Luật Quy hoạch đô thị để báo cáo Chính phủ trình Quốc hội và được Quốc hội thông qua tại Luật số 35/2018/QH14 ngày 20/11/2018 sửa đổi, bổ sung một số điều của 37 Luật có liên quan đến quy hoạch; Luật số 62/2020/QH14 ngày 17/6/2020 sửa đổi, bổ sung Luật Xây dựng; chủ trì xây dựng và trình Chính phủ ban hành Nghị định số 72/2019/NĐ-CP ngày 30/8/2020 về sửa đổi, bổ sung một số Điều của Nghị định số 37/2010/NĐ-CP ngày 07/4/2010 của Chính phủ về lập, thẩm định, phê duyệt và quản lý quy hoạch đô thị và Nghị định số 44/2015/NĐ-CP ngày 06/5/2015 của Chính phủ quy định chi tiết một số nội dung về quy hoạch xây dựng; soát xét, chỉnh sửa và ban hành các quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về quy hoạch xây dựng QCVN 01:2021/BXD, về nhà chung cư QCVN 04:2021/BXD, ...

Hiện nay, Bộ Xây dựng đang tiếp tục rà soát các quy định pháp luật về quy hoạch xây dựng, quy hoạch đô thị để sửa đổi, bổ sung theo thẩm quyền hoặc đề xuất, báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định theo đúng chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Cụ thể: (1) Đang tổ chức rà soát, tổng kết, đánh giá tình hình thi hành pháp luật về quy hoạch đô thị, quy hoạch xây dựng, làm cơ sở xây dựng Luật Quy hoạch đô thị, nông thôn báo cáo Chính phủ, trình Quốc hội thông qua. Kế hoạch nghiên cứu, xây dựng dự án Luật đã được đưa vào Chương trình xây dựng pháp luật nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV - Kế hoạch số 81/KH-UBTVQH15 ngày 05/11/2021 của ủy ban Thường vụ Quốc hội. (2) Đã xây dựng dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của các Nghị định thuộc lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Xây dựng, đang hoàn thiện theo ý kiến thẩm định của Bộ Tư pháp; (3) Đã ban hành Quyết định số 100/QĐ-BXD ngày 10/3/2022 ban hành Chương trình xây dựng văn bản quy phạm pháp luật và các đề án của Bộ Xây dựng năm 2022 (bản đính kèm) và đang triển khai thực hiện theo kê hoạch.

b) Về xây dựng kế hoạch và tổ chức triển khai thực hiện Nghị quyết số 82/2019/QH14 ngày 14/6/2019 của Quốc hội về tiếp tục hoàn thiện, nâng cao hiệu lực, hiệu quả thực hiện chính sách pháp luật về quy hoạch, quản lý, sử dụng đất đai tại đô thị; Chỉ thị số 05/CT-TTg ngày 01/3/2019 của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường chấn chỉnh công tác quy hoạch xây dựng, quy hoạch đô thị, quản lý phát triển đô thị theo quy hoạch được duyệt.

Bộ Xây dựng đã phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường báo cáo Chính phủ ban hành Nghị quyết số 116/NQ-CP ngày 06/12/2019 về Kế hoạch thực hiện Nghị quyết số 82/2019/QH14 ngày 14/6/2019 của Quốc hội về tiếp tục hoàn thiện, nâng cao hiệu lực, hiệu quả thực hiện chính sách, pháp luật về quy hoạch, quản lý, sử dụng đất đai tại đô thị; tham mưu, báo cáo Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1398/QĐ-TTg ngày 16/10/2019 về Kế hoạch thực hiện Nghị quyết số 83/2019/ỌH14 ngày 14/6/2019 của Quốc hội về hoạt động chất vấn tại kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XIV đối với lĩnh vực xây dựng; đã ban hành Quyết định số 339/QĐ-BXD ngày 26/04/2019 về Kế hoạch thực hiện Chỉ thị số 05/CTT-TTg ngày 01/3/2019 của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường chấn chỉnh công tác quy hoạch xây dựng, quản lý phát triển đô thị theo quy hoạch được duyệt.

Trên cơ sở đó, Bộ Xây dựng đã có văn bản số 4832/BXD-QHKT ngày 22/11/2021 gửi UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đôn đốc thực hiện Chỉ thị số 05/CT-TTg và Quyết định số 1398/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ trong lĩnh vực quy hoạch, phát triển đô thị; văn bản số 4363/BXD- QHKT ngày 25/10/2021 gửi UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đôn đốc thực hiện đăng tải công khai thông tin hồ sơ đồ án quy hoạch xây dựng, quy hoạch đô thị Việt Nam lên cổng thông tin điện tử quốc gia về quy hoạch xây dựng; Văn bản số 4883/BXD-QHKT ngày 26/11/2021 gửi UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đề nghị đánh giá tổng hợp thực trạng về quy hoạch, kiến trúc nông thôn.

c) Về việc kiểm tra, hướng dẫn các địa phương:

Để tăng cường công tác kiểm tra, hướng dẫn các địa phương thực hiện theo quy hoạch đô thị được duyệt, hàng năm, Bộ Xây dựng đã ban hành các kế hoạch kiểm tra, hướng dẫn công tác quản lý nhà nước về lĩnh vực quy hoạch kiến trúc tại các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Nội dung hướng dẫn, kiểm tra chủ yếu về việc thực hiện, áp dụng và hướng dẫn các quy định pháp luật liên quan, tình hình thực tiễn thông qua các báo cáo, số liệu của Sở xây dựng; thực hiện, ban hành chính sách pháp luật; công tác lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch; điều chỉnh quy hoạch; việc tổ chức lấy ý kiến; công tác công bố quy hoạch, cung cấp thông tin quy hoạch; quản lý kiến trúc; quản lý hạ tầng kỹ thuật, môi trường, phát triển đô thị theo quy hoạch. Bên cạnh đó, Bộ Xây dựng đã tổ chức các đoàn thanh tra tại các địa phương trong công tác quản lý thực hiện theo quy hoạch, kịp thời phát hiện, xử lý các vi phạm. Trên cơ sở đó, Bộ Xây dựng đã rà soát để sửa đổi, kiến nghị các cơ quan có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung các quy định của pháp luật phù hợp với thực tiễn; một số địa phương cũng đã điều chỉnh các quy định, ban hành các văn bản chấn chỉnh việc thực hiện theo quy hoạch được duỵệt, thực hiện việc cung cấp thông tin về quy hoạch; các chủ đầu tư cũng đã chấn chỉnh việc đăng tải thông tin về bất động sản đưa vào kinh doanh, khắc phục các vi phạm về quy hoạch chi tiết xây dựng và xin cấp giấy phép xây dựng theo quy định.

Như vây, các nhiệm vụ Phó Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Xây dựng tại công văn số 4358/VPCP-CN ngày 17/8/2022 đã, đang được Bộ Xây dựng tích cực triển khai thực hiện và sẽ được tiếp tục thực hiện trong thời gian tới. Bộ Xây dựng luôn lắng nghe, tiếp nhận các thông tin, kiến nghị, phối hợp chặt chẽ với các Bộ, ngành liên quan để rà soát tổng thể, đánh giá toàn diện các văn bản quy phạm pháp luật thuộc lĩnh vực quản lý của Bộ Xây dựng; tổng kểt, kiểm tra, thanh tra để kịp thời phát hiện các vấn đề mới phát sinh, các quy định không còn phù hợp để kịp thời ban hành các quy định thuộc thẩm quyền và đề nghị cơ quan có thẩm quyền kịp thời ban hành các quy định, đáp ứng yêu cầu, nhu cầu của xã hội và người dân.

Việc bố trí, tổ chức các công viên, vườn hoa là một nội dung các đồ án quy hoạch chung, quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết đô thị. Thời gian qua, việc đầu tư xây dựng các công viên, vườn hoa đã được các cấp chính quyền địa phương, chính quyên đô thị quan tâm. Tuy nhiên, lĩnh vực công viên, vườn hoa đô thị hiện nay đang chủ yếu sử dụng nguồn vốn nhà nước để đầu tư và duy trì, chưa nhận được sự quan tâm của nguồn vốn khác tham gia đầu tư do thiếu các cơ chế, chính sách thu hút nguồn lực từ khu vực tư nhân. Ngày 08/8/2022, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 52/2022/NĐ-CP về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Xây dựng, trong đó đã bổ sung nhiệm vụ quản lý công viên vào lĩnh vực hạ tầng kỹ thuật. Căn cứ theo chức năng, nhiệm vụ được giao về quản lý công viên đô thị, trong thời gian tới Bộ Xây dựng sẽ rà soát, nghiên cứu xây dựng Nghị định về quản lý cây xanh công viên và vườn hoa (thay thế cho Nghị định 64/2010/NĐ-CP ngày 11/6/2010 của Chính phủ về quản lý cây xanh đô thị), đề xuất các quy định cụ thể về cơ chế, chính sách huy động các nguồn lực xã hội, thúc đẩy phát triển đầu tư xây dựng công viên, cây xanh góp phần đáp ứng mục tiêu phấn đấu đến năm 2025 các đô thị đạt khoảng 6-8m2/người, đèn năm 2030 đạt khoảng 8-10m2/người theo các mục tiêu tại Nghị quyết số 06-NQ/TW ngày 24/01/2022 của Bộ Chính trị về quy hoạch, xây dựng, quản lý và phát triển bền vững đô thị Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Thời gian qua, để khắc phục tình trạng “quy hoạch treo”, “dự án treo” ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân, Bộ Xây dựng đã tham mưu Chính phủ trình Quốc hội thông qua Luật Xây dựng sửa đổi, trong đó quy định người dân được cấp phép xây dựng có thời hạn tại khu vực đã có quy hoạch được cấp có thẩm quyền phê duyệt, công bố nhưng chưa thực hiện và chưa có quyết định thu hồi đất của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Bên cạnh đó, để khắc phục triệt để tình trạng này, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa Bộ, ngành và chính quyền các địa phương, cụ thể:

(1) Bộ Xây dựng và các Bộ, ngành liên quan cần tập trung:

- Hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật, quy chuẩn, tiêu chuẩn về quy hoạch xây dựng, đầu tư xây dựng: sửa đổi, bổ sung Luật Xây dựng; xây dựng Luật Quản lý phát triển đô thị, Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn theo Chương trình xây dựng luật của Quốc hội, đặc biệt đối với các quy định về lập, thẩm định quy hoạch xây dựng; tăng cường sự tham gia của cộng đồng dân cư trong quá trình lây ý kiến đô án quy hoạch; thẩm định dự án đầu tư xây dựng, tăng cường thẩm tra về năng lực của chủ đầu tư về vốn, khả năng huy động vốn, về năng lực quản lý và nhân sự; quy định trách nhiệm của cơ quan quản lý, cơ quan tư vấn đối với chất lượng quy hoạch. Hoàn thiện thể chế về thanh tra, giám sát việc thực hiện quy hoạch.

- Tổ chức triển khai thực hiện nghiêm Nghị Quyết số 82/2019/QH14 ngày 14/6/2019 của Quốc hội về tiếp tục hoàn thiện, nâng cao hiệu lực, hiệu quả thực hiện chính sách pháp luật về quy hoạch, quản lý, sử dụng đất đai tại đô thị; phối hợp với các địa phương triển khai thực hiện Chỉ thị số 05/CT-TTg ngày 01/3/2019 của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường chấn chỉnh công tác quy hoạch xây dựng, quy hoạch đô thị, quản lý phát triển theo đô thị theo quy hoạch được duyệt.

- Xây dựng các cơ chế chính sách thu hút đầu tư (xã hội hóa) và đa dạng hóa hình thức đầu tư cho việc đầu tư các công trình xã hội như công viên cây xanh, y tế, giáo dục và các công trình giao thông.

- Tăng cường hướng dẫn, đôn đốc, kiểm tra các địa phương trong công tác quản lý thực hiện quy hoạch để kịp thời phát hiện, xử lý các vi phạm như thu hồi các dự án chậm tiến độ theo quy định; xử lý các cán bộ gây ách tắc làm thiệt hại cho nhà đâu tư, Nhà nước, ảnh hưởng đến quyền lợi hợp pháp của người dân.

(2) Chính quyền các địa phương cần:

- Tổ chức rà soát quy hoạch theo quy định, kịp thời điều chỉnh quy hoạch để phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội theo quy định tại các Điều 46, 47, 48, 49, 50, 51, 52 của Luật Quy hoạch đô thị. Rà soát các dự án để có phương án kiểm tra, đôn đốc tiến độ và kiên quyết thu hồi đối với những dự án chậm tiến độ, khắc phục tình trạng “dự án treo”.

- Xây dựng kế hoạch thực hiện quy hoạch, công khai quy hoạch và kế hoạch thực hiện theo đúng quy định.

- Lập kế hoạch đầu tư trung hạn và hàng năm, trong đó có lĩnh vực đầu tư phát triển đô thị, hạ tầng đô thị.

- Xây dựng chương trình phát triển đô thị, khu vực phát triển đô thị và kiểm soát chặt chẽ tốc độ, chất lượng đô thị.

- Kịp thời xử lý các vi phạm trong việc thực hiện quy hoạch.

- Tăng cường việc giám sát của người dân, cơ quan dân cử, của Đoàn đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp trong quá trình lập và thực hiện quy hoạch, dự án đầu tư xây dựng.

Trong thời gian tới, Bộ Xây dựng sẽ chủ động phối hợp với UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương để khảo sát, trao đổi, hướng dẫn các địa phương trong thực hiện rà soát quy hoạch, các dự án đầu tư để có phương án kiểm tra, đôn đốc tiến độ, cũng như kiên quyết thu hồi đối với những dự án chậm tiến độ; đông thời nâng cao chất lượng công tác thẩm định, phê duyệt quy hoạch, dự án nhằm phát huy hiệu quả, giải phóng nguồn lực đất đai cho phát triên kinh tế - xã hội của đất nước.

Trên đây là nội dung trả lời ý kiến chất vấn của đại biểu Quốc hội Trần Hữu Hậu. Bộ trưởng Bộ Xây dựng chân thành cảm ơn sự quan tâm của của đại biểu, cử tri tỉnh Tây Ninh và Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Tây Ninh đối với ngành xây dựng trong thời gian qua và rất mong nhận được nhiều ý kiến góp ý trong thời gian tới.