Giải pháp nâng cao chất lượng thẩm tra các báo cáo, đề án, dự thảo nghị quyết trình kỳ họp HĐND

Việc thẩm tra báo cáo được tiến hành theo trình tự: Người đứng đầu cơ quan có báo cáo trình bày; Đại diện cơ quan, tổ chức được mời dự phiên họp phát biểu ý kiến; Ban của HĐND thảo luận; Người đứng đầu cơ quan có báo cáo trình bày, giải trình bổ sung; Chủ tọa phiên họp dự kiến kết luận; Ban của HĐND biểu quyết khi xét thấy cần thiết. Báo cáo thẩm tra của Ban của HĐND được gửi đến HĐND, Thường trực HĐND cùng cấp.

Hoạt động thẩm tra là căn cứ để đánh giá dự thảo Nghị quyết, báo cáo, tờ trình, đề án, góp phần đảm bảo chất lượng của văn bản. Thông qua kết quả của hoạt động thẩm tra, các cơ quan liên quan, đặc biệt là cơ quan có thẩm quyền ban hành văn bản sẽ có thêm cơ sở để xem xét và quyết định thông qua, ban hành văn bản.

Trong 06 tháng đầu năm 2021 các Ban HĐND huyện đã tiến hành thẩm tra 03 nghị quyết, 15 báo cáo, Thường trực HĐND huyện đã giao Ban Pháp chế  HĐND huyện thẩm tra 11 nội dung về: tình hình thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội 6 tháng đầu năm và nhiệm vụ trọng tâm 6 tháng cuối năm 2021 (lĩnh vực Pháp chế); kết quả giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân; công tác phòng chống tội phạm và vi phạm pháp luật; kết quả công tác xét xử 6 tháng đầu năm và kế hoạch xét xử 6 tháng cuối năm 2021 của Tòa án nhân dân; kết quả công tác phòng chống tham nhũng 6 tháng đầu năm, nhiệm vụ giải pháp 6 tháng cuối năm 2021…; Ban Kinh tế – Xã hội thẩm tra 08 nội dung về tình hình thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội 6 tháng đầu năm và nhiệm vụ trọng tâm 6 tháng cuối năm 2021 (lĩnh vực Kinh tế - Xã hội), tình hình xây dựng cơ bản 6 tháng đầu năm và phương hướng nhiệm vụ 6 tháng cuối năm 2021, Nghị quyết phê chuẩn quyết toán ngân sách địa phương năm 2020, công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí 6 tháng đầu năm và phương hướng 6 tháng cuối năm 2021… Các ý kiến thẩm tra của 2 Ban HĐND chủ yếu tập trung đề nghị UBND huyện làm rõ một số căn cứ pháp lý, sự cần thiết phải ban hành các nghị quyết, giải pháp để thực hiện hiệu quả trong thời gian tới. Đối với một số báo cáo, Nghị quyết về ngân sách nhà nước đề nghị làm rõ nguồn kinh phí và lộ trình triển khai thực hiện…Qua quá trình thẩm tra, nhiều vấn đề được các Ban phản biện làm rõ, góp phần làm cho các báo cáo, tờ trình, dự thảo nghị quyết đúng pháp luật, phù hợp với tình hình thực tế, đảm bảo tính thống nhất, giúp cho HĐND có thêm căn cứ để thảo luận và quyết định, góp phần quan trọng vào sự thành công của kỳ họp.

Trong quá trình thực hiện công tác thẩm tra, các Ban thường gặp một số khó khăn, hạn chế như: tiến độ một số báo cáo, đề án của UBND gửi về Thường trực HĐND còn chậm so với quy định, hồ sơ gửi kèm không đầy đủ, thiếu thông tin gây ảnh hưởng đến công tác thẩm tra, chất lượng một số dự thảo nghị quyết khi trình kỳ họp HĐND còn chưa bảo đảm. Kiến thức chuyên môn, kỹ năng hoạt động của một số thành viên trong các Ban chưa đồng đều; điều kiện công tác của mỗi thành viên khác nhau ảnh hưởng nhất định đến việc thực thi nhiệm vụ.

Qua thực tế cho thấy, để hoạt động thẩm tra đảm bảo chất lượng ngoài việc chấp hành các quy định về quy trình thẩm tra theo quy định của pháp luật như: chuẩn bị thẩm tra; tổ chức họp thẩm tra; sau họp thẩm tra… Ngoài ra cần phải đảm bảo các nội dung như: công tác xem xét, thẩm tra của các Ban HĐND phải đúng quy trình, công khai, chu đáo, tỷ mỉ, thận trọng và khách quan. Nội dung thẩm tra cần chú ý tập trung và trước hết là các thủ tục cần thiết: tính thực tiễn sự cần thiết của các văn bản trình để ra nghị quyết có thuộc thẩm quyền HĐND không; nội dung trình có gì trái văn bản quy định của Nhà nước; có mâu thuẫn gì với văn bản pháp luật mà trước đây HĐND, UBND đã ban hành theo thẩm quyền. Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ thẩm tra các Ban HĐND phải chủ động liên hệ yêu cầu UBND và các cơ quan liên quan gửi báo cáo, đề án kèm theo các hồ sơ, tài liệu liên quan đúng thời hạn, đảm bảo thời gian để các Ban triển khai các hoạt động thẩm tra, có cơ sở nghiên cứu tài liệu một cách kỹ lưỡng, thấu đáo. Quá trình thẩm tra phải xác định rõ đối t­ượng, phạm vi mà báo cáo, đề án, tờ trình tác động đến để tổ chức các hoạt động giám sát, khảo sát thực tế tại các địa phương, đơn vị có liên quan đến vấn đề cần thẩm tra, công việc này đ­ược tiến hành khẩn tr­ương, liên tục, khai thác vấn đề từ nhiều nguồn thông tin một cách trung thực, khách quan, toàn diện có đối chiếu và kiểm chứng; trong trư­ờng hợp cần thiết thì tiến hành tr­ưng cầu ý kiến của các chuyên gia, các nhà khoa học về các vấn đề, lĩnh vực liên quan. Hoặc các Ban chủ động đề nghị với Thường trực HĐND tổ chức các cuộc họp, hội nghị chuyên đề để có thêm tư­ liệu, luận cứ cho việc thẩm tra. Đặc biệt, trong những trư­ờng hợp nội dung của báo cáo, đề án liên quan đến quyền lợi của nhiều ngư­ời hoặc một nhóm đối tư­ợng nào đó thì việc đưa nội dung để lấy ý kiến thăm dò, góp ý của nhân dân và các đối tượng chịu tác động là một yêu cầu cần thiết.      

Từ thực tiễn hoạt động thẩm tra, đề ra một số giải pháp sau:

Một là, các ban HĐND phải có sự phân công trách nhiệm rõ ràng cho các thành viên để tham gia thẩm tra, phát huy trí tuệ tập thể. Lãnh đạo các ban HĐND cần thường xuyên đôn đốc cơ quan trình nội dung cần thẩm tra gửi báo cáo, dự thảo nghị quyết đầy đủ và đúng thời hạn theo quy định.

Hai là, các thành viên của Ban khi tham gia thẩm tra cần chủ động nghiên cứu, tìm kiếm, thu thập tài liệu, thông tin liên quan đến nội dung thẩm tra. Nội dung của báo cáo thẩm tra phải thể hiện được chính kiến, quan điểm của Ban, đồng thời đề xuất những nội dung còn có ý kiến khác nhau.

Ba là, Thường trực HĐND và các Ban HĐND huyện phải xác định hoạt động thẩm tra các báo cáo, tờ trình, đề án, dự thảo nghị quyết trình kỳ họp HĐND huyện là nhiệm vụ quan trọng, giúp đại biểu HĐND huyện có thông tin để biểu quyết thông qua Nghị quyết có chất lượng, hiệu quả, phù hợp với tình hình thực tế của địa phương./.

                                                           BAN KINH TẾ - XÃ HỘI HĐND HUYỆN TÂN BIÊN