Quốc hội thảo luận tại hội trường về Dự thảo Nghị quyết về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Hải Phòng và dự kiến Chương trình giám sát của Quốc hội năm 2026

Sáng 13/6/2025, Quốc hội thảo luận tại hội trường về hai nội dung quan trọng: Dự thảo Nghị quyết về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Hải Phòng và dự kiến Chương trình giám sát của Quốc hội năm 2026. Phiên thảo luận ghi nhận sự đồng thuận cao về chủ trương mở không gian thể chế đột phá cho Hải Phòng, đồng thời nhấn mạnh yêu cầu nâng cao chất lượng giám sát, bảo đảm hiệu lực chính sách và quản trị rủi ro trong giai đoạn mới.

Dự thảo Nghị quyết thay thế Nghị quyết số 35/2021/QH15 được xây dựng trong bối cảnh thành phố Hải Phòng đang từng bước trở thành trung tâm động lực của vùng đồng bằng sông Hồng và cả nước, đặc biệt sau khi được mở rộng địa giới theo Nghị quyết số 202 của Quốc hội. Các chính sách đề xuất không chỉ mang tính kế thừa, mà còn thể hiện bước phát triển mới về tư duy thể chế, với các nội dung mở rộng, linh hoạt, bảo đảm thích ứng với mô hình quản trị đô thị quy mô lớn, tích hợp và hiện đại.

Nhiều ý kiến thống nhất với định hướng thiết lập Khu thương mại tự do theo mô hình thế hệ mới, gắn với các cơ chế vượt trội về đầu tư, đất đai, thuế và quản lý nhân lực quốc tế. Dự thảo nghị quyết cũng trao quyền chủ động cao hơn cho chính quyền địa phương trong chấp thuận và điều chỉnh đầu tư, thu hồi đất, tổ chức không đấu giá quyền sử dụng đất trong một số trường hợp đặc thù. Các chính sách ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp, thu nhập cá nhân cho chuyên gia và lao động chất lượng cao, miễn thị thực dài hạn và các ưu đãi về khoa học, công nghệ được đánh giá là phù hợp với yêu cầu thu hút nguồn lực chiến lược trong thời kỳ cạnh tranh toàn cầu.

Tuy nhiên, bên cạnh sự đồng tình cao, nhiều ý kiến cũng nhấn mạnh yêu cầu kiểm soát chặt chẽ các chính sách ưu đãi để tránh lạm dụng, gian lận, trốn thuế, hoặc gây thất thoát tài sản công. Việc miễn thủ tục đầu tư, miễn đấu giá đất, miễn kiểm tra chuyên ngành... nếu thiếu hậu kiểm hoặc thiếu quy trình minh bạch, dễ bị lợi dụng, gây rủi ro về an ninh kinh tế, xã hội, môi trường.

Các ĐBQH đơn vị tỉnh Tây Ninh tham dự phiên họp

Liên quan đến Chương trình giám sát năm 2026, Quốc hội thảo luận sôi nổi, với quan điểm chung cho rằng giám sát cần tập trung vào các nội dung gắn với việc thực hiện cơ chế, chính sách đặc thù, nhất là tại các địa phương có thay đổi lớn về thể chế, tổ chức như Hải Phòng, TP.HCM, Đà Nẵng. Thay vì dàn trải, chương trình giám sát cần có trọng tâm, trọng điểm, lựa chọn các chuyên đề phản ánh những vấn đề thực tiễn cấp bách, có tác động dài hạn.

Một số nhóm vấn đề được đề xuất đưa vào chương trình giám sát năm 2026 gồm: việc triển khai các nghị quyết thí điểm về cơ chế đặc thù ở địa phương; hiệu quả thực thi các chính sách ưu đãi đầu tư, thuế, đất đai, thu hút nhân lực; quản lý tài chính công trong các quỹ đầu tư mạo hiểm từ ngân sách nhà nước; thực hiện phân cấp, phân quyền và trách nhiệm giải trình sau sắp xếp đơn vị hành chính; công tác quản lý đất xen kẹt, đất trồng lúa chuyển đổi mục đích sử dụng; kết quả thực hiện các mô hình thử nghiệm (sandbox) trong công nghệ, đô thị số, logistics, thanh toán không dùng tiền mặt…

Nhiều ý kiến cũng đề nghị Quốc hội thiết lập cơ chế giám sát riêng đối với các nghị quyết đặc thù, trong đó yêu cầu báo cáo định kỳ hằng năm, đánh giá chỉ tiêu tăng trưởng, đầu tư công, hiệu quả chuyển đổi cơ cấu kinh tế. Cần trao quyền cho Quốc hội hoặc Ủy ban Thường vụ Quốc hội tạm dừng, điều chỉnh hoặc thu hẹp phạm vi thí điểm nếu phát hiện chính sách không đạt hiệu quả, gây bất bình đẳng hoặc phát sinh tiêu cực…

Thanh Trung