Quốc hội thông qua Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi)

Ngày 14/6, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV đã biểu quyết thông qua Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) với 448/454 đại biểu tham gia tán thành, đạt tỷ lệ 98,6%. Luật gồm 4 chương, 11 điều, sẽ có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2026.

Luật lần này được đánh giá là có nhiều điểm mới đáng chú ý, phù hợp với yêu cầu quản lý hiện đại, xu thế tiêu dùng bền vững, bảo vệ sức khỏe cộng đồng và môi trường, đồng thời bảo đảm ổn định thu ngân sách nhà nước.

Nhiều hàng hóa, dịch vụ mới vào diện chịu thuế, theo quy định tại Điều 2 của luật, nước giải khát có hàm lượng đường trên 5g/100ml được bổ sung vào danh mục hàng hóa chịu thuế tiêu thụ đặc biệt. Đây là bước đi quan trọng nhằm hạn chế tiêu dùng đường, là nguyên nhân dẫn đến các bệnh không lây nhiễm như béo phì, tiểu đường, tim mạch, phù hợp xu thế chính sách thuế sức khỏe đang được nhiều quốc gia áp dụng.

Ngoài ra, Luật cũng bổ sung điều hòa nhiệt độ có công suất trên 24.000 BTU đến 90.000 BTU vào diện chịu thuế. Loại điều hòa này tiêu thụ điện năng lớn và góp phần làm nóng lên toàn cầu. Tuy nhiên, để đảm bảo quyền lợi người dân, Quốc hội thống nhất không đánh thuế đối với điều hòa có công suất từ 24.000 BTU trở xuống và trên 90.000 BTU, loại thường dùng trong hộ gia đình hoặc hệ thống làm mát trung tâm.

Cùng với đó, các sản phẩm như bài lá, vàng mã (trừ đồ chơi trẻ em, đồ dùng học tập) và các loại xe ô tô bán tải cabin kép, xe tải VAN có thiết kế chở người cũng nằm trong diện chịu thuế.

Về dịch vụ, Luật giữ nguyên và cụ thể hóa danh mục các hoạt động chịu thuế như: kinh doanh vũ trường, massage, karaoke, casino, trò chơi điện tử có thưởng, đặt cược thể thao, giải trí và xổ số.

Một nội dung đáng chú ý là việc Luật đưa ra lộ trình tăng thuế suất theo từng năm đối với rượu, bia và thuốc lá – các mặt hàng có tác động xấu đến sức khỏe cộng đồng.

Cụ thể, thuế suất đối với bia và rượu từ 20 độ trở lên sẽ tăng dần từ 65% vào năm 2026 lên 90% vào năm 2031; thuốc lá điếu chịu thuế suất 75% kèm theo thuế tuyệt đối theo bao thuốc, bắt đầu từ 2.000 đồng/bao năm 2027 và tăng dần lên 10.000 đồng/bao vào năm 2031; các sản phẩm như xì gà, thuốc lá sợi cũng áp dụng mức thuế tuyệt đối tương tự. Việc kết hợp song song thuế suất và thuế tuyệt đối được kỳ vọng sẽ nâng cao hiệu quả điều tiết hành vi tiêu dùng, hạn chế tình trạng bán giá rẻ, đặc biệt đối với các sản phẩm có hại cho sức khỏe.

Luật cũng đưa ra nhiều quy định nhằm khuyến khích sử dụng phương tiện giao thông thân thiện với môi trường, như: xe điện dưới 24 chỗ được áp dụng mức thuế suất ưu đãi chỉ từ 1% đến 15% tùy loại và thời điểm; xe chạy bằng năng lượng sinh học hoặc khí thiên nhiên chỉ phải chịu thuế bằng 50% đến 70% so với mức thuế của xe cùng loại sử dụng xăng.

Chính sách này nhằm thúc đẩy chuyển đổi năng lượng sạch, giảm phát thải phương tiện giao thông, phù hợp định hướng tăng trưởng xanh và phát triển bền vững của Việt Nam.

Phan Văn Mãi - Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (sửa đổi)

Luật cũng sửa đổi, bổ sung các quy định về giá tính thuế, thời điểm tính thuế, phương pháp tính thuế và các trường hợp được khấu trừ, hoàn thuế hoặc giảm thuế. Theo đó, người nộp thuế được khấu trừ thuế nếu đã nộp ở khâu nhập khẩu hoặc sản xuất bằng nguyên liệu chịu thuế. Trường hợp bị thiên tai, tai nạn bất ngờ gây thiệt hại nặng cũng được giảm thuế tối đa 30%, theo đúng quy định pháp luật quản lý thuế.

Kể từ ngày 01/01/2026, Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) sẽ thay thế toàn bộ Luật số 27/2008/QH12 và các luật sửa đổi, bổ sung liên quan ban hành các năm 2014, 2016 và 2022.

Với việc thông qua Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi), Quốc hội một lần nữa khẳng định chủ trương đẩy mạnh cải cách chính sách thuế, sử dụng công cụ thuế như một phương tiện định hướng hành vi tiêu dùng, bảo vệ sức khỏe nhân dân và môi trường sống, đồng thời thúc đẩy sản xuất xanh, tiêu dùng bền vững và tăng thu ngân sách một cách hiệu quả.

Thanh Trung