Ngân hàng Nhà nước Việt Nam trả lời cử tri liên quan đến việc kinh doanh mua, bán vàng trang sức, mỹ nghệ và chứng minh nguồn gốc vàng

* Nội dung câu hỏi: Hiện nay, khó khăn lớn nhất của các doanh nghiệp kinh doanh vàng là chứng minh nguồn gốc xuất xứ hàng hóa, do:

+ Phần lớn doanh nghiệp kinh doanh vàng là doanh nghiệp tư nhân, chuyển đổi từ hộ kinh doanh cá thể (Cửa hàng vàng bạc) sang doanh nghiệp theo yêu cầu của quản lý nhà nước. Do đó, tài sản, hàng hóa, vốn kinh doanh còn chưa rõ ràng. Ví dụ: Số vàng của gia đình (có khi là từ nhiều đời để lại) được đưa vào kinh doanh mà không ghi trong vốn khi đăng ký thành lập doanh nghiệp, không kê khai.

+ Việc mua vàng lẻ của người dân mang đến bán, do thói quen doanh nghiệp không kê khai thông tin. Mặt khác, người dân cũng ngại không cung cấp thông tin cá nhân, do đó, để thuận lợi trong mua bán, doanh nghiệp không lấy thông tin và kê khai.

+ Vàng mua từ nhiều người dân được doanh nghiệp nấu chung, phân kim thành một khối nên khó xác định được rõ nguồn gốc.

Thực trạng nhiều doanh nghiệp vẫn hoạt động theo thói quen của hộ kinh doanh, chưa thực hiện đúng chuẩn mực kế toán; dẫn đến tình trạng chênh lệnh sổ sách và thực tế; khó khăn cho công tác kiểm tra và quản lý của cơ quan nhà nước. Mặt khác, công tác kiểm tra, giám sát, quản lý của cơ quan chức năng còn chưa chặt chẽ cũng khiến doanh nghiệp chủ quan, lơ là trong việc thực hiện các quy định.

Từ thực trạng đó, kiến nghị ngành chức năng cho phép doanh nghiệp tự kê khai lại hàng hóa tồn kho, theo một thời điểm mà nhà nước quy định. Bảng kê khai này được coi là căn cứ xác định nguồn gốc số vàng hiện có. Sau thời điểm đó, mọi hàng hóa nhập vào, xuất ra, doanh nghiệp sẽ phải thực hiện đúng/đủ các quy định về quản lý liên quan. Từ đó, tháo gỡ được khó khăn vướng mắc hiện nay cho doanh nghiệp và cả các cơ quan quản lý; nhà nước có thể biết được cụ thể lượng vàng mà các doanh nghiệp đang quản lý. Đây là cơ sở dữ liệu quan trọng phục vụ trong công tác quản lý nhà nước về tiền tệ và điều hành kinh tế vĩ mô.

* Nội dung Ngân hàng Nhà nước Việt Nam trả lời: 

Việc kinh doanh mua, bán vàng trang sức, mỹ nghệ và chứng minh nguồn gốc vàng, kê khai nguồn gốc số vàng nắm giữ

1. Về việc mua vàng trang sức do doanh nghiệp khác chế tác từ người dân

Nghị định 24/2012/NĐ-CP quy định Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì, phối hợp với các cơ quan có trách nhiệm thực hiện ban hành tiêu chuẩn chất lượng đối với vàng trang sức, mỹ nghệ; kiểm tra, thanh tra và quản lý chất lượng đối với vàng trang sức, mỹ nghệ lưu thông trên thị trường và kiểm định phương tiện đo lường của các doanh nghiệp kinh doanh vàng.

Để đảm bảo quyền lợi hợp pháp của người tiêu dùng, Bộ Khoa học và Công nghệ đã ban hành Thông tư 22/2013/TT-BKHCN ngày 26/9/2013 quy định về quản lý đo lường trong kinh doanh vàng và quản lý chất lượng vàng trang sức, mỹ nghệ lưu thông trên thị trường hướng dẫn Nghị định 24/2012/NĐ-CP. Theo đó, vàng trang sức, mỹ nghệ chỉ được phép lưu thông trên thị trường khi đã công bố tiêu chuẩn áp dụng, ghi nhãn theo quy định. 

2. Về việc chứng minh nguồn gốc vàng, kê khai vàng tồn kho

Bộ Kế hoạch và Đầu tư có trách nhiệm quy định và hướng dẫn thực hiện cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp cho các doanh nghiệp kinh doanh vàng. Theo đó, khi thành lập, doanh nghiệp kinh doanh vàng chịu trách nhiệm kê khai về vốn khi thành lập theo quy định. Ngoài ra, Nghị định 24 quy định, doanh nghiệp kinh doanh vàng phải chấp hành các quy định của pháp luật về chế độ kế toán, lập và sử dụng hóa đơn chứng từ, do Bộ Tài chính hướng dẫn.

Quy định về kê khai vốn, lập, sử dụng hóa đơn chứng từ để chứng minh nguồn gốc vàng của doanh nghiệp nhằm mục tiêu tránh gian lận, hợp thức hóa nguồn vàng không chính thức. Do đó, các doanh nghiệp cần nghiêm túc thực hiện các quy định nói trên.

TTR