Đại biểu Trần Hữu Hậu “Cán bộ, công chức, viên chức phân bổ, sử dụng kinh phí chi thường xuyên không còn phải sợ sai, sợ trách nhiệm”

Chiều ngày 06/11, tại Nhà Quốc hội, tiếp tục Chương trình Kỳ họp thứ 8, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Quốc hội tiến hành thảo luận ở hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch, Luật Đầu tư, Luật đầu tư theo phương thức đối tác công tư và Luật Đấu thầu. Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành phiên họp.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành phiên thảo luận

Phát biểu tại phiên thảo luận, đại biểu Trần Hữu Hậu cho biết, ngày 24/8/2024, Chính phủ đã ban hành Nghị định 138/2024/NĐ-CP; theo đó, các địa phương, cơ quan, đơn vị có thể sử dụng kinh phí chi thường xuyên đến 15 tỷ đồng để mua sắm trang thiết bị; cải tạo, nâng cấp, mở rộng, xây dựng mới hạng mục công trình trong các dự án đã đầu tư xây dựng. Đây là tin vui lớn với các địa phương trong cả nước và nhiều Bộ, ngành; là kết quả của những tranh luận “Nóng”, thậm chí “Rất nóng” suốt 4 kỳ họp Quốc hội.

Những ngày qua, các địa phương, bộ ngành đang xây dựng kế hoạch năm 2025; Với quy định này, hàng ngàn và có thể là hàng chục ngàn cán bộ, công chức, viên chức khi phân bổ, sử dụng kinh phí chi thường xuyên không còn phải sợ sai, sợ trách nhiệm.

Đại biểu Trần Hữu Hậu phát biểu góp ý tại hội trường

Việc ban hành Nghị định 138/2024/NĐ-CP đã tháo gỡ những “điểm nghẽn” về thể chế như Tổng Bí thư Tô Lâm, Thủ tướng  Phạm Minh Chính nhiều lần nhấn mạnh. Gỡ “điểm nghẽn” về phân bổ, sử dụng kinh phí chi thường xuyên đã tháo gỡ khó khăn về thủ tục, giúp củng cố bộ máy và đội ngũ cán bộ công chức, viên chức; trao cho họ quyền được quyết định những việc tương xứng theo thẩm quyền ở địa phương, ở cơ quan công tác; tạo động lực làm việc và sáng tạo.

Niềm vui chưa được bao lâu thì cán bộ, công chức, viên chức lại sợ sai, sợ trách nhiệm; Bởi lẽ, các hạng mục được ghi vốn từ kinh phí chi thường xuyên sẽ thực hiện đấu thầu.

Hiện nay, các công việc mua sắm, cải tạo, nâng cấp, mở rộng, xây dựng mới hạng mục công trình trong các dự án đã đầu tư xây dựng sử dụng kinh phí chi thường xuyên có giá trị trên 100 triệu, áp dụng theo điểm m khoản 2 Điều 23 Luật đấu thầu thuộc loại sẽ phải đấu thầu. Đây là quy định đã có từ khá lâu; không còn phù hợp với sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước; với sự trượt giá của vật tư, nguyên liệu, chi phí nhân công….. đại biểu Hậu cho rằng những công việc đơn giản như: Lợp lại mái nhà, trám bức tường nứt, sơn lại, thay gạch lót nền bị bong tróc… có tổng giá trị trên 100 triệu phải làm thủ tục đấu thầu, vừa không thực tế, mất thời gian, công sức và tăng chi phí.

Theo các quy định hiện hành thì Gói thầu xây lắp, mua sắm thiết bị, dịch vụ phi tư vấn có giá trị trên 100 triệu đồng, khi sử dụng phương thức “chào hàng cạnh tranh” cũng phải qua các bước: Lập – Thẩm định – phê duyệt Hồ sơ mời thầu; rồi đăng tải Hồ sơ mời thầu điện tử. Tiếp đó là đánh giá, lựa chọn nhà thầu rồi Thẩm định, phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu…. Thời gian ít nhất 31 ngày và 11 triệu đồng. Với gói thầu Tư vấn, phải tổ chức đấu thầu với phương thức 1 giai đoạn 2 túi hồ sơ, thông thường phải mất thời gian ít nhất 48 ngày do phải thêm một số bước như: Đánh giá hồ sơ đề xuất kỹ thuật; đánh giá hồ sơ đề xuất tài chính; thẩm định kết quả đánh giá hồ sơ đề xuất kỹ thuật.

Với những công việc đơn giản, chi phí vài trăm triệu như ví dụ ở trên, những mục tiêu quan trọng của đấu thầu như: Chọn được những nhà thầu có năng lực về kỹ thuật công nghệ, về tài chính hay tiết kiệm chi phí…. Không mấy ý nghĩa. Mà trái lại, phải mất thêm những chi phí không đáng có; nhất là mất thời gian, công sức khá lớn của nhiều người, nhiều đơn vị liên quan. Hơn thế nữa, có thể còn phát sinh tiêu cực và trong không ít trường hợp: Đấu thầu chỉ là hình thức, làm chỉ để cho đúng thủ tục, để không bị cấp trên và các cơ quan chức năng xem xét, kiểm điểm.

Đại biểu Hậu kiến nghị Ban soạn thảo xem xét sửa đổi điểm m khoản 1 Điều 23 Luật Đấu thầu và các điều khoản khác liên quan theo hướng: Nâng mức phải tổ chức đấu thầu với các công việc sử dụng chi thường xuyên lên bằng với đầu tư công. Cụ thể đề xuất: với gói thầu Tư vấn có giá trị trên 500 triệu; với gói thầu mua sắm, xây lắp, dịch vụ phi tư vấn trên 1 tỷ.

Thời gian qua, các ngành chức năng đưa ra nhiều giải pháp để cải cách hành chính, tháo gỡ vướng mắc, tạo sự thông thoáng cho doanh nghiệp, cho người dân…. Đại biểu Hậu kiến nghị thời gian tới, các ngành chức năng cần mạnh mẽ tháo gỡ vướng mắc, tạo sự thông thoáng ngay trong bộ máy hành chính, trong các cơ quan đoàn thể nhằm tạo sự thông thoáng cho người dân và doanh nghiệp.

Thanh Trung