Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự án Luật Dữ liệu

Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 8, sáng ngày 08/11, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Quốc hội thảo luận ở Hội trường về dự án Luật Dữ liệu. Phiên thảo luận do Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương điều hành.

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương điều hành phiên họp

Các ĐBQH tập trung ý kiến về bố cục các chương, điều của dự thảo luật để bảo đảm rõ ràng, logic, thống nhất và đáp ứng yêu cầu luật chỉ quy định những vấn đề thuộc thẩm quyền của Quốc hội và giao Chính phủ quy định chi tiết để bảo đảm tính ổn định của luật; về tên gọi và phạm vi điều chỉnh; các nguyên tắc quản trị, xử lý, bảo vệ dữ liệu, các hành vi bị nghiêm cấm và chính sách của Nhà nước đối với dữ liệu, nhất là các chính sách đặc thù, vượt trội như thế nào; quy định chuyển dữ liệu ra nước ngoài và chuyển cho tổ chức, cá nhân người nước ngoài; về Quỹ phát triển dữ liệu, các đại biểu ý kiến về sự cần thiết, nguồn hình thành hoạt động chi có trùng với các hoạt động hỗ trợ đầu tư tại dự thảo Luật Công nghiệp công nghệ số; về Trung tâm dữ liệu quốc gia và cơ sở dữ liệu tổng hợp quốc gia tại Chương III, Chương IV, các đại biểu ý kiến về nguyên tắc xây dựng, phát triển, quản trị, xử lý và bảo vệ Trung tâm dữ liệu quốc gia và cơ sở dữ liệu tổng hợp quốc gia; mối quan hệ giữa Trung tâm dữ liệu quốc gia, cơ sở tổng hợp dữ liệu quốc gia và các trung tâm dữ liệu, các cơ sở dữ liệu và hệ thống thông tin khác; về khai thác và sử dụng thông tin; sàn giao dịch dữ liệu…

Phát biểu kết thúc buổi thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cho biết các ý kiến phát biểu của các vị ĐBQH đều có căn cứ chính trị, pháp lý, thực tiễn quan trọng và thể hiện sự quan tâm, trách nhiệm cao của các vị đại biểu Quốc hội đối với dự án luật.

Qua thảo luận, đa số ý kiến đại biểu Quốc hội đánh giá cao Chính phủ đã chuẩn bị tương đối kỹ hồ sơ dự án luật và khẩn trương có báo cáo dự kiến tiếp thu, giải trình. Ý kiến tại tổ nội dung khá rõ ràng với nhiều phương án cụ thể, bám sát kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại phiên họp 38, cung cấp thêm thông tin cho đại biểu Quốc hội nghiên cứu cho ý kiến. Dự thảo luật cơ bản thể chế hóa đầy đủ quan điểm, chủ trương của Đảng, cơ quan chủ trì thẩm tra đã tổ chức thẩm tra nghiêm túc và báo cáo thẩm tra có chất lượng. Các cơ quan Quốc hội cũng có báo cáo tham gia thẩm ta. Quốc hội cho rằng đây là một luật khó, chuyên môn sâu, có những nội dung mới, phạm vi tác động rộng, xu hướng phát triển nhanh và không chỉ cần thiết mà còn là yêu cầu cấp thiết.

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương đề nghị Ban soạn thảo, cơ quan thẩm tra cần rà soát bố cục cho phù hợp, sắp xếp lại một số chương, điều; bổ sung điều về chính sách của nhà nước về dữ liệu và lược bỏ các điều thuộc thẩm quyền của Chính phủ; về phạm vi điều chỉnh, tên gọi và áp dụng pháp luật; về xác lập dữ liệu cá nhân, lưu trữ dữ liệu, dữ liệu mở, dữ liệu dùng chung, rà soát không để trùng lắp, tạo thống nhất trong hệ thống pháp luật để phát huy dữ liệu vừa là tài sản quốc gia, vừa là tài nguyên, vừa là nguồn lực cho sự phát triển của đất nước; cần có những chính sách đặc thù vượt trội của lĩnh vực này; Rà soát Điều 4 áp dụng cho phù hợp với Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Về phạm vi điều chỉnh, cần rà soát các cơ quan đảng, tổ chức chính trị xã hội có nên để trong luật hay để theo quy định của điều lệ đảng, nhất là Ban Bí thư, các cơ quan xây dựng đảng.

Về giải thích từ ngữ, cần rà soát và bổ sung một số từ ngữ liên quan đến phạm vi điều chỉnh của luật, thống nhất với các luật khác. Ví dụ các quyền thu thập, quyền xử lý, quản lý, chia sẻ, bảo vệ, sử dụng một cách nhất quán không chỉ trong dự thảo luật này mà với Hiến pháp và các pháp luật có liên quan. Bổ sung một số khái niệm như Trung tâm dữ liệu quốc gia và giải thích từ "bí mật cá nhân", "bí mật gia đình", v.v..

Về nguyên tắc xử lý, bảo vệ dữ liệu, cần phải bổ sung nguyên tắc mà bao hàm cho được cả hoạt động dữ liệu, có nghĩa bao gồm cả xây dựng, quản trị dữ liệu, xử lý dữ liệu, bảo vệ dữ liệu, bảo đảm đồng bộ, thống nhất dữ liệu trong xây dựng, trong quản trị, trong xử lý, trong bảo vệ, phù hợp với từng cấp độ bảo vệ của từng cơ sở dữ liệu.

Cần quy định cụ thể về cung cấp dữ liệu trong trường hợp đặc biệt, rà soát các hành vi bị nghiêm cấm và giao Chính phủ quy định chi tiết. Nguyên tắc về thu thập dữ liệu cá nhân, về công khai dữ liệu, dữ liệu dùng chung công khai mức độ nào, cá nhân như thế nào, dữ liệu quan trọng cốt lõi của quốc gia và nên giao cho Chính phủ quy định chi tiết; rà soát trách nhiệm ban hành danh mục dữ liệu, tiêu chuẩn, quy chuẩn của dữ liệu, quy định để kiểm soát, khắc phục nguy cơ mất an toàn khi chuyển dữ liệu ra nước ngoài để bảo vệ chủ quyền số, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân; bổ sung hồ sơ dự thảo quy định chi tiết của Chính phủ để bảo đảm quản lý chặt chẽ nhưng phải khơi thông được dòng chảy dữ liệu, kể cả trong nước và trên phạm vi thế giới.

Về Quỹ hỗ trợ phát triển dữ liệu, cân nhắc việc thành lập quỹ và làm rõ nguồn lực, danh mục chi, tính hiệu quả, nguyên tắc trong tổ chức hoạt động và giao Chính phủ quy định chi tiết đúng với tính chất Quỹ hỗ trợ phát triển và không trùng danh mục chi của ngân sách nhà nước.

Về cơ sở dữ liệu tổng hợp quốc gia và Trung tâm Dữ liệu quốc gia. Cơ bản các đại biểu nhất trí nhưng cần quy định rõ nguyên tắc tổ chức, hoạt động, mối quan hệ giữa các trung tâm, cơ sở dữ liệu, không quy định về tổ chức bộ máy cụ thể, cần có lộ trình cụ thể để thu thập vào cơ sở dữ liệu tổng hợp quốc gia và Trung tâm Dữ liệu quốc gia.

Về sàn giao dịch cần rà soát để hình thành thị trường dữ liệu và giao Chính phủ quy định chi tiết vì đây cũng là một lĩnh vực đang phát triển, có nhiều biến động và cũng là lĩnh vực mới.

Về rà soát để thống nhất các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên và những nội dung đã luật hóa các điều ước quốc tế, đề nghị Chính phủ chỉ đạo sớm trình dự án Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân.

Thanh Trung